Heimilisblaðið - 01.08.1939, Qupperneq 7

HEIMILISBLAÐIÐ
139
mikilla þjóðþrifa fyrir Canada. En Canada-íslenditiga kvað hann aldrei gleyma því
að þeir væru af íslensku bergi brotnir.
Eftir borgarstjóranum og J. T. Thorson tók til rnáls Senator Gerald P. Nye,
fulltrúi North Dakota í öldungaráðinu. Senator Nye hefur um langt skeið staðið
framarlega í fylkingu þeirra rnanna, sem vilja að Bandaríkin verndi hlutleysi sitt
í deilum stórþjóðanna; á sú skoðun allmikil ítök í Ameríku, ekki síst í Miðríkjun-
urn, þótt líklega reynist samúðin til Englands og óvináttan til Þýskalands sterkari,
ef í hart fer. En eins og geta má nærri var ísland, herlaust og flotalaust, ræðutexti
sem átti vel við Senator Nye, enda lagði hann út af honum; þó kallaði liann það
ekki ávöxt neins sérstaks liugrekkis með ísleudingum, að þeir lifðu varnar-
lausir, heldur væri það hrossviti einu að þakka, eins og Ameríkumenn segja, eða
heilhrigðri skynsemi, eins og við inundum kalla það. Þá drap Senator Nye á ís-
lenska innflytjendur og taldi þá öðrum fremur betri borgara og fljótari að semja
sig að Amerískum háttum, livað mér að minsta kosti þótti vafasamur heiður.
Annars er það ekki að ástæðulausu, að allir hinir Amerísku ræðumenn lögðu
svo mikla áherslu á Island, hið friðsama herflotalausa land. Astæðan er sú að nú
á þessum viðsjálu tímurn, tímum herbúnaðar og vígvéla, tímum liernaðar á hendur
veikari þjóðum, er almenningsálitið í Ameríku afar mótsnúið liernaðarþjóðunum,
og friðarvinir háværir, sem vera ber. Og sjálf Heimssýningin hefur verið gerð til
að auglýsa og prédika tvær megin-hugsjónir: framfarir mannkynsins og frjðarvilja.
Því miður óttast ég, að í síðara atriðinu hafi hún ekki meiri áhrif en venjuleg
stólræða á kristnun safnaðarins.
Næst flutti Rohert D. Kohn, varaforseti Heimssýningariunar, kveðjur frá
sýningunni. Loks talaði Yilhjálmur Stelansson. sem fulltrúi Þjóðræknisfélags Islend-
inga um vissa þætti í sögu íslands, um það að þeir væri komnir af Irum (a. n. 1.)
er bygt hefði landið á undan Norðmönnum (Paparnir), og um vonir Islands bundn-
ar við flugsamgöngur framtíðarinnar.
Að því búnu lék hljómsveitin rímnalög í búningi Jóns Leifs og þjóðlög í
búningi Karls Runólfssonar, og fórst það vel úr hendi; hygg ég að fátt hafi verið
íslenskara á sýningunni en rímnalögin.
Þegar dagskránni var lokið var gestum öllum boðið yfir í höll Bandaríkj-
anna þar sem heiðurligur framkvæmdarstjóri Bandaríkjanna á sýningunni Edward
J. Flynn hafði boð fyrir heiðurligan framkvæmdarstjóra Islands: Yilhjálm Þór og
frú hans. Var boðið hið skemtilegasta, því nú fyrst gafst mönnum tækifæri til að
talast við, sýna sig og sjá aðra landa. Þar hitti ég ekki allfáa íslendinga sem eg
liafði kynst á lieimleið til íslands 1930 en ekki séð áður né síðan.
Þótt nú liallaði af degi var síður en svo að öllu væri lokið, því klukkan 7
uin kvöldið hafði sýningarráð og framkvæmdarstjórn íslandssýningarinnar boðið
öllum löndum til kvölddrykkju í Islandsskálanum. Gerðist þar skjótt hið fjörugasta
samkvæmi af löndum, sem gengu skynjandi um hópinn eða settust í horn og skröf-
uðu af öllum lífs og sálar kröftum. Átti Vilhjálmur Þór fult í fangi með að kveðja
sér hljóðs til að biðja samkomuna velkomna, því það hygg eg verið hafa efni er-
indis hans, en ekki heyrði eg nema orð á stangli úr þeirri ræðu fyrir ys fólksins.
Þá talaði Thor Thors snjalt erindi um tilgang Islendinga með sýningunni og um
samtök þeirra til að gera hana sem best úr garði. Man eg np ekkj hvort það var