Heimilisblaðið - 01.05.1940, Blaðsíða 9

HElMILISBLAÐIÐ
77
í bókasafni dómkirkjunnar, og sjálf þýð-
ingin því þótt seint sækjast (Guðspjall
Matteusar eitt).
En ef þýðing Odds er nákvæmelga borin
saman við »Leifar fornra kristinna fræða«.
þá mun það koma, í, Ijós, að hann hefir
stuðst við hinar fornu þýðingar, það sem
þær náðu. Og þaðan mun stafsetning hans
vera sprottin og varðar það út af fyrir
sig ekki litlu (t. d. þ í staðinn fyrir th, sem
þá var farið að festast í ritmálinu).
Og þó að hin dansk-norska tunga þeirra
tíma hafi verið Oddi tiltækari en fornís-
lenzkan þá varðveitir ha.nn þó margt af
fornum orðamyndum (at, yðr, glataða,
hafða, kemr, fundit, vandliga, níutigu. o. s.
frv.). Og auðsætt er að orðtakið »gjörir
iðran« er beinlínis komið frá eldri þýð-
ingunni, og nú hefir það verið tekið upp
í nýjustu þýðinguna í staðinn fyrir »yfirbót
gjörir«, sem Oddur notar jöfnum höndum.
Það er auðsætt af þýðingum Odds a
Nýjateetamentinu og Korvins-'postillu, eft,-
ir Antonius Korvinus, lútherskan guðfræð-
ing (og mörgu f 1.), að hann hefir skilið lcöll-
un sína og lagt sig allan fram til þess, að
hinn nýi siður mætti ná vexti og viðgangi.
jafnt hjá prestum sem alþýðu manna.
Meðan lærdómsleysi presta í hinum nýja
sið var sem mest, þá skipaði Gissur biskuv
Einarsson svo fyrir, að prestar hins nýja
siðar skyldu, lesa upp úr Korvins-postillu
á hverjum helgidegi í. kirkjunum. Kom hún
þeim í góðar þarfir, því að þeir voru allir
fáfróðir í orði Guðs. Siðbótar-skólamir voru
ekki stofnaðir fyrr en 1552 og 1553 í Skál-
holti og á Hóium, svo að prestar áttu eng-
an kost á neinni menntun á dögum Giss-
urar biskups (t 1548).
Postillan er í miklu þunglamalegri og
óíslenzkulegri orðbúningi en Nýjatesta-
mentið. En líf og andi siðbótarinnar býr
þó í henná, þrátt fyrir það.
Oddur þýddi líka fyrstur Fræði Lúthers,
og var prestum fyrirskipað að lesa þiu
upp í kirkjum, ásamt postillunni. Postili-
una gaf Oddur út í Rostock á Þýzkalandi
(1546) og Fræðin sömuleiðis.
Postillan er útleggingar á helgidaga-
guðspjöllunum árið um kring. Alt er þar
rökstutt með orðum Krists, posiulanwi og
spáviannanna, jöfnum höndum.
1 útleggingunni yfir páskaguðspjallið
styðst höfundurinn einkum við skilning
Páls postula á dauða Krists og upprisu
(Róm. 6); en sérstaklega leggur hann þó
út af Róm. h, 25.
Höfundurinn segir meðal annars:
Eg tríd á upprimna. Eins og þetta at-
riði trúarjátningar vorrar er torvelt að
slcilja,, svo er það mjtsavvt til sáluhjálpar
og réttlætingar.
Páll postuli segir: »Kristur er dáinn
vegna misgjörða vorra og upprisinn vegna
í-éttlætingar vorrar. (Róm. 4, 25). Hann
eignar fyrirgefningu syndanna pínu og
dauða Drottins, útrunnu blóði hans. Og
það er sannleikur, að syndin verður eigi
numin burtu með öðru verki né verðleik-
um, eins og Jesaja spámaður hefir sagt:
Hann var særður vegna vorra misgjörða
og lemstraður vegna synda vorra. (Jes.
53, 5). En jafnframt eignar postulinn
réttlœtingu vora upprisu Krists.
Ef ég vil losna við syndir mínar, þá
verð ég að trúa því, að ég geti það ekki
fyrir sjálfs míns verk né verðleika, held-
ur einungis fyrir dauða Drottins Jesú
Krists,
Og sömuleiðis ef ég vil verða réttlœttur
(lifa Guði), þá verð ég að öðlast. réttlæt-
inguna fyrir upprisu Drottins (aðstoð hans
anda).
En þar sem sáluhjálp vor er komin und-
ir dauða og upprisu Jesú Krists, þá er það
líka næsta áríðandi, að vér tileinkum oss
hvorttveggja með því að tríui því örugg-
lega.
En vér ónýtum gildi upprisunnar, þrátt
fyrir játningu vora, með því að treysta
vorum eigin verkum og eigna þeivi rétt-
lætinguna,
Ef þú vilt ganga beinasta veginn og
ekki draga úr ve-rðleikum Jesú Krists,
þá verður þú að trúa þvi, að hann hafi
ekki aðeins dáið og upp risið (fyrir alla
syndara), heldur líka, að hann hefi gert
það vegna þín, numið burtu þínar syndir
með dauða sínum og réttlætt þig með upp-
risu sinni.
En jafnframt hefir hann stofnað ríki
sitt með upprisunni, auglýst kröftuglega,
að hann hafi sigrað syndina, dauðann og
djöfulinn og allt sé á valdi hans og vilja
á hirnni og jörðu og að hann varðveiti sína
og veiti þeim hlutdeild í sínu himneska ríki
og krefst þess eins af oss, að vér trúum
á hann, deyjum syndinni og göngum svo
í endurnýjwn lífsins, (Róm. 6, 8—11).
Bjami Jónsson.