Heimilisblaðið - 01.05.1940, Blaðsíða 25

HEIMILISBLAÐIÐ
93
BJARNl JONSSON:
JÓHANNES IÍEPLER
[Frh.] Sá brennand'i áhugi og þolgæði, sem.
Kepler var gefinn er sjaldgæfur hjá vís-
indamönnum. Jafnvel þó hann bærist út
á brautir frumspekinnar, þá misti hann
ajdrei sjónar á því, sem hcinumi einmitt var
ætlað að finna., Hann hafnar hispurslaust
hverri tilgátu, sem hann ga,t, eigi samrýmt
við vaxandi þekkingu sína á náttúrufyrir-
brigðunum sjálfum. Engar uppgötvanir
geta frumlegri verið en lögin, sem við hann
eru kennd síðan, eða eiga jafnlítinn, stuðn-
ing í tilgátum fyrirrennara hansi; þarf eigi
annað en benda, á útreikning hans á þvi,
að Merkúríus og Venus muni ganga fyrir
sól á ákveðnum degi, til að sanna það.
Fullnægjandi sönnun fyrir elju hans er
það, að hann gaf út 33 rit. á árunum 1506
—1630 og átti þar að auki 22 bindi í hand-
riti. Sjö þeirra eru bréf hans til vina og
vísindamanna, er honum voru samtíða. bll
rit hans (handritin líka) voru gefin út í
8 bindum í Frankfurt 1858—70.
Eins, og auðskilið er þurfti Kepler á all-
miklu. fé að halda t.il að kosta, útgáfu allra
þessara rita, því að eigi hraðseldust sum
þeirra, þa,r sem þau voru eigi ætluð nema
lærðum mönnum. En þótt hann væri oft í
fjárkröggum af þeim ástæðum, sem fyrr
eru greindar, þá blessuðust svo efni han,s,
að hann var alls eigi blásnauður maður.
er hann dó. Hann var fjölskyldumaður,
átti 5 börn með fyrri konu sinni og 7 með
hinni síðari; en ekki náðu nema 2 þeirra
fullotrðins aldri, sonur og dóttir.
Kepler var gefið fjörugt og sískapandi
ímyndunarafl. Þaðan kom honum þróttur-
inn til að leggja, á sig hið stranga starf,
sem uppgötvanir hans eru ávöxturinn af.
Af ritum hans má ráða að hann hafði verið
jafnhneigður fyrir hina skáldlegu frurn-
speki sem sönn vísindL Það blandast iðu-
lega saman. Þegar kemur út fyrir sólkerfi
vort, þá ræður frumspekin eingöngu skoð-
unum hans. En hins vegar sýnir hann fram
á það með óyggjandi rökum, að aliar braut-
ir jarðstjarnanna, liggi um miðpunkt sól-
ar og að sólin ráði öllum hreyfingum þeirra.
Fyrir því er hann talinn frumkvöðull nátt-
úrlegrar stjörmifrœði.
Það er eigi annað hægt en að stórfurða
sig á öllu þvi, sem Kepler afkastaði, eins
Ojg það var þó margt, sem virðist hamla.
Heilsa 'hans er aldrei traust,, reiknings-
kunnátta hans í ófullkomnu lagi lengi fram
eftir, frátafirnar margar og áhyggjur hans
miklar í tímanlegum efnum'. En hugvitiö
hans óg stáliðnin hans .eins, og vissi ekki
af neinum hömlum. Þess vegna tókst hon-
u,m að ná hinu hæsta sigurmarki hugvits-
snillinnar: að gefa mannkyninu hið bezta
af því, sem honum var sjálfum gefið af
Drattni.
1 einka-framkomu sinni var Kepler jafn-
aðarlega ástúðlegur maður, þrátt fyrir ör-
lyndi sit,t. Og svo var hann göfuglyndur.
að ávallt viðurkenndi hann gildi annara
manna og varð það honum alla æfi hlífi-
skjöldur fyrir verstu skeytum öfundarinn-
ar. Líf hans var fullt af ótal áhyggjuefn-
um, en aldrei unnu áhyggjurnar bug á
honum.
Hvaðan kom honum krafturinn tO að
hrista af sér áhyggjurnar og varðveita göf-
ugar tilfinningar í sálu sinni?
Það skín s,vo að kalla út úr hverju riti
hans, að hann var einlægur trúmaður. Hér
er ekki aðeins að ræða um bænir þær og
áköll til Drottins, sem standa fyrst og síð-
ast í ritum hans, né það er hann vegsam-
ar Guð fagnandi út af því, að honum hef-
ir tekist að uppgötva eitthvað nýtt,. Sér-
hver rannsókn hans stjórnast af þeirri
barnslegu og guðrækilegu hugsun, að hann,
sem sér allt og veit, sem allt hefir skapað
og öllu stjórnar, geti einn gefið sér skiln-
ing á þeim lögum, sem náttúran hlýðir.