Heimilisblaðið - 01.01.1945, Blaðsíða 24
24
HEIMILISBLAÐIÐ
MÁLARALIST IX
TITIAKO VECE
ÖÐRU
♦
/ I.
AÐ er ekki alltaf rétt máltakið sem segir:
Þeir (leyja ungir, sem guðirnir elska.
Vissulega elskuöu guðirnir Titian, en þrált
fyrir það gáfu þeir lronum fleiri ár, en öðr-
um dauðlegiun ntÖnnum yfirleitt. Hann varð
hundgamall, náði nítugasta og níunda ald-
ursári. Lifði af sér þrjá kónga, stjórnartíma
fjórtán páfa og ennfrentur veldistíð fjórtán
borgarstjóra Feneyja og að lokum féll hann
fyrir drepsótt, er geisaði í Feneyjum 1576,
er eyddi nærri helming borgarbúa. Nokkr-
urn vikum áður ltafði hann haldið drykkju-
veizlu til minningar um liðna vini sína og
borft löngunarfullum augum á hinar ungu
dætur borgarinnar, en ntæður þeirra og ömm-
ur hafði hann þekkt og þráð. I næstum lieila
öld virtist torfundin sá Akillesarhæll er gæti
grandað þessum íturvaxna og gleðikæra lisla-
manni.
Um nírætt innheimti hann tekjur sinar
með skarpleik fertugs manns og málaði ást-
ina í hinum ýmsu hátíðarbúningum með
nautn liins tvítuga. Örugglega settur, í hinni
stórkostlegu höll sinni, faldi hann sig fyiir
dauðanum sjálfum. Hann var samtímamað-
ur Hinriks VIII., Marteins Lúther, Calvins,
Frans I. og Karls V., sem hann, hvern fyr-
ir sig, lifði. Hann var liin sterka og liarða
eik, sem lifði af sér allan skóginn.
Ellin, sem er sorgar og þrautartími fyrir
svo marga, beit ekki á honum. Þrátt fyrir
óhemju auð sinn var liann uppáhald félaga
sinna í listinni og vinur liöfðingja úr öllum
löndum heims. Spánarkonungur og hinn lieil-
agi rómverski keisari sóttu eftir vináttu hans.
Og þegar dró að ævilokum naut liann stöð-
ugrar umönnunar dóttur sinnar og var tilbeð-
inn af syni sínum. Meðan hann lifði yfirgaf
lífsfjörið liann aldrei. Ellin var honum sem
fagurt vetrarlandslag, vermt af síðsólargeisl-
um. Norðannepjan truflaði aldrei hin kyr-
látu heiðskýru ævikvöld hans.
uo
NAFNI TITIAN
II.
Hann var fæddur í Piave di Cadore, fjalla-
bæ nokkrum, norðarlega á Italíu, milli Bav-
ariu og Adriahafs, Þegar liann er tólf ára
gamall tekur faðir hans drenginn með sér í
snögga ferð til Feneyja. Hin volduga borg
liefur þegar litið sitt fegursta af veldis og
velg^ngnistíma sínum. 1453 höfðu Tyrkir tek-
ið Konstaninopel og lokað mest öllum við-
skiptaleiðum Feneyjaborgar við Austurlönd.
Þrátt fyrir þetta voru Feneyjar höfuðmiðstöð
Evrópu. Hún var stundum kölluð sú vestlæg-
asta af borgum Austurlanda. London og
París voru eins og peð í samanburði
við liinn volduga risa við Adriahafsbotn —
borg binna breiðu sýkja og sólglampandi
lialla. Hún var eins og austurlenzkt ævin-
týri í litum sínum og sérkennilegu formum,
draumur, sem lielzt finnst í ópíumreyknum.
Þar óðu uppi indverskir sjónliverfingamenn,
khiverskir sjómenn og kaupmangarar, flag-
arinn og Franskir, klæddir gljáandi silki,
Spánverjar meij, liökutoppa, rússneskir prins-
ar og grískir hirðmenn. Allt þetta, ásamt
óhófslegum skrautveizlum, var ímynd hinn-
ar heiðnu lieimsborgar, sem speglaðist tign-
arlega í lognkyrrum sýkjum sínum. Feneyj-
ar var nokkurs konar bof byggt beimshyggj-
unni til dýrðar. Og menn eins og heilagur
Franz frá Assisi og Giotlcr, sem fremur dýrk-
uðu andann en lioldið, voru auðvitað settir
hér til hliðár, en einhverjir mestu sællífis-
menn allrar listasögunnar, sjónhverfinga-
mennirnir, sem bjuggu yfir þeirri náðargáfu
að geta brevtt auðum strengjafleti í mynd
mannlegs bolds, komu til Feneyja að stunda
listir sínar, alveg eins og galdramennirnir.
I borg þessari, ríkri og töfrandi, ríkti fegurð-
in framar öðrum skyldum.
Hvílík áhrif hlaut ekki borgin að bafa á
drenginn, tólf ára að aldri. Sem listamaður
átli það fyrir Titian að liggja að verða al-
fullkomið afkvæmi þessarar borgar. List Fen-