Heimilisblaðið - 01.06.1945, Blaðsíða 10

110
heimilisbla©s£
Nýjungar
í fiskþurrkun.
Á styrjaldarárunum liefur þurrk-
un matvæla farið mjög í vöxt og
margvíslegar nýjungar í þcim efn-
um komið í dagsljósið. Var nokk-
uð frá þessu skýrt hér< i blaðinu á
8Íða6ta ári. Meðal nýjunga í þcss-
um efnum má nefna tilraunir með
þurrkun á fiskflökum, sem líkleg-
ar eru til að geta liaft liagnýta þýð-
ingu fyrir íslendinga. Firma nokk-
urt í Bandaríkjunum, eem framar-
lega stendur á þessu sviði, liefur
gert tilraunir þcssar að undirlagi
sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna.
Þurrkunin er í höfuðatriðum sem
hér segir:
Fiskurinn er fullþurrkaður á ca.
8 klst. við lágt hitastig, eða hér
um hil við frostmark og frýs fisk-
urinn fyrst, meðan uppgufunin er
örust. Að því búnu inniheldur fisk-
urinn aðeins um 2% vatn. Að
þurrkuninni lokinni er nauðsynlegt
að gcynta fiskinn í rakavarnarum-
búðum. Séu þær nægilega góðar til
þess að fiskurinn dragi ekki í sig
raka úr loftinu, getur hann gcymzt
óskemmdur í heilu loftslagi. Áður
en fiskurinn er tekinn til matseld-
ar, er hann látinn liggja ca. 20 mín-
útur í höldu vatni, eða þangað til
hann er orðinn gegnhlaulur. Eftir
það er fiskurinn matreiddur eins
og liver annar nýr fiskur. Talið er,
að ckki sé hægt að finna neinn
mun á l>ragði á fiski, sem þurrk-
aður er með þessari aðferð, og
hezta hraðfrystum fiski. Hins vegar
er enn ekki víst, hvort liægt er að
fá fiskinn eins að útliti, eftir að
hann hefur verið hleyttur upp, og
nýjan fisk. Takizt það hins vegar,
standa allar vonir til þess, að hér
sé um að ræða verkunaraðferð, sem
eigi sér mikla framtíð.
Þegar fiskurinn er fullþurrkaður,
vegur hann aðeins fimmta parl af
því, scm nýr eða frystur fiskur ger-
ir. Leiðir af því stórkostlcga lækk-
aðan flutningskostnað til markaðs-
landanna. Þurrkaði fiskurinn þarf
mikið minna geymslurúm en hrað-
frystur fiskur og komizt verður hjá
dýrri gcymslu í kælihúsum og hin-
um dýra flutningi með kæliskip-
um. Meginsparnaður við þurrkun
fisksins er þó sá, að dreifingar-
kostnaðurinn, sem er mikill á lirað-
frystum fiski, ætti að geta orðið
mjög lítill á þurrkaða fsikinum.
Framleiðsla á þurrkuðum fiski
verður hins vcgar dýrari en á hrað-
frystum fiski, cn framangreindur
sparnaður ætti að vega upp á móti
því.
Fyrir íslendinga rnundi þessi
vcrkunaraðferð hafa mikla hag-
nýta þýðingu. Flutningur á fiskin-
um til markaðslandanna yrði stór-
um hægari og kostnaðarminni. Enn-
fremur yrði auðvelt að selja fislc-
flökin utn allan heim með þessu
móti. Sala þcirra yrði þá ekki
lengur bundin við þau lönd, sem
hafa kæligeyinsluhús, kæligeymsl-
ur í sölubúðum og helzt kæliskápa
á heimilunum. Yrði hægt að taka
upp þessa verkunaraðferð, tnundu
þannig opnast miklir nýir inark-
aðir fyrir íslenzka fiskinn.
(Skv. frásögn Jóns Gunnarssonar).
Landbúnaöarvörur gegna
nýjum lilutverkum.
Tvær af algengustu fæðutegund-
um, mjólk og korn, munu á kotn-
andi árum fá margþættum nýjun*
lilutverkum að gegna í húskap þjóð-
anna. Því fer fjarri, að mjólk verði
einvörðungu mæld í lítrum og not-
uð lil matar. Hun vcrður að veru-
legu leyti mæld í metrum og notuð
til fata. tjr kasíni mjólkurinnar cru
framleiddir þræðir, sem síðan eru
notaðir til vefnaðar. Þegar svo er
komið, getur að líta vönduðustU
hatta úr mjólk og margvíslegan
fatnað, þar á meðal karlmannafatU’
að. — Úr undanrennu er framleiU
efni í gervitennur, „plast“-efui og
gúmnií. Einnig er farið að nota
undanrennu í slórum stil í niáln-
ingu, og fást úr henni sumir feg'
urstu litir, er fyrirfinnast. Enn-
fremur má geta þess, að aincrísUa
efnafræðingnum dr. Paul D. Wat-
son hefur tekizt að framleiða gervi-
tin úr undanrennu, og kann svo
að fara, að sú uppgötvun liafi mikla
þýðingu í framtíðinni.
★
Korn hefur reynzt til margra
hluta nytsamlegt, og ef áætlanir
vísindamannanna í þeim efnum
standast, keinur það aldrci fyrir
aftur, að hændur þurfi að brenna
kornhirgðum síinmi, eins og kom
fyrir á kreppuárunum. Úr korn-
liýði einu saman er hægt að fram-
leiða fimmtán legundir efna, að þvl
er anterískir vísindamenn telja. Og
einn þeirra telur, að því séu 1***^