Heimilisblaðið - 01.09.1945, Page 8

168
HEIMILISBLAÐl®
og ægivald. Þetta er gamall og nýr siður.
Þannig eru til komnar myndir þær af her-
togum, stjórnmálaleiðtogum og fyrirfólki,
sem líta má í söfnum hertogaliallarinnar í
Pitti og Flórenz. En listamaðurinn setur þó
ekki upp neinn nýjan svip, þótt hann breyti
þannig um viðfangsefni. Hann er eftir sem
áður jafn alvarlegur, ákveðinn og draum-
Jíenndur í listinni, stórkostlegur í skrauti og
íburði.
Upp úr áramótum 1574 tekst Tintoretto
nýtt verk á liendur. Hann tekur að sér að
þýða á léreft og í liti mytur eða goðsagnir
ítölsku þjóðarinnar. Árangurinn varð, eins
og vænta mátti, glæsilegur og ljúka allir,
sem lieimsótt hafa Ante-Collegio, upp ein-
um munni um það.
Eftir brunann í hertogahöllinni árið 1577
varð endurskipulagning og framkvæmd
skreytingar þeirrar, sem eyðilagzt hafði, feng-
in í hendur fremstu meisturum Feneyja, þar
á meðal voru að sjálfsögðu Veronese og Tin-
toretto. Þar ér hin fræga mynd Veronese
Pritíð Fenevia“ og stríðsmyndir Tintorettos
Vört Prescia ov Orustan um Riva, hugþekk-
f hetinsögum ítölsku þjóðarinnar.
Þer er líka mynd Tintorettos af sendiherrum
oáfnns og hertojíans í heimsókn lijá Friðriki
Bnrharossa, sem fræg er fyrir það, hvernig
hstnmanninum liefur tekizt að setja þennan
tó'ftu aldar alburð á svið í Feneyjum sex-
téndu aldarinnar.
T-'ntoretto virðist hafa haft undarlega nautn
nf hví að mála stríðsmyndir. Til er mynd
>ft’r hnnn í Sala dello Scrutino, þar sem
WttfV er a^sett örvum. Slíkar myndir sýn-
ast hafn trefið heirri óró, sem inni fyrir bjó,
útrás. hótt hún annars væri venjulega falin
undir íburði skrauts og litaljóma.
Tintoretlo varð gamall maður. Sem 77 ára
öldungur var hann enn í fullu fjöri og byrj-
aði á verki, sem hann nefndi „Paradís“ og
átti að vera 500 einstakar myndir. Hann
gerði fjöldann allan af uppdráttum, risa-
lecum oxt stórfenglegum, — en hann fékk
ekki fullkomnað verkið. Hann andaðist 1594
og var grafinn í sóknarkirkjunni sinni, þeirri
sömu og hann í byrjun síns glæsilega lista-
ferils liafði tekið til við að skreyta og fyrst
liafði opnað augu almennings fyrir hæfileik-
um hans og möguleikum. Nú hvílir liann þar
eða það sem dáið gat af honum, en sjálf111
talar liann til þeirra, sent í kirkjuna koni;1'
í myndum sínuin úr lofti og á veggjum heB®
ar. Og sú rödd mun aldrei þagna, og marSir
munu fyrir lienni falla fram í lotning.
Það hefur verið sagt, að með TintoreO0
liafi dáið síðasti mikli trúarlegi málarllJl|
á Italíu. Ólíkur Titian, sem himininn Sa
aldrei ok heldur aðeins gæfu og yndi, og 8 ,
þó alltaf liorft á veröldina með gleðibros
augum, bjó Tiutoretto yfir undarlegu l,ll£
arrökkri, sem 6etti dularfyllri. og inyrk:irl
blæ yfir glettni og glans listar hans. Me,lt
hafa því séð í myndum lians forboða óv8S,1,r‘
atburða, stórviðri sem geisað liafa í
listamannsins, menn liafa þötzt sjá í skr»ut
því og dýrð, sem Tintoretto hlóð í trúarl®6
ar myndir sínar og þær sem gerðar voru
dýrðar stjórnmálastefnu aldarinnar feigú ^
nálægt hrun þess valds, sem að baki st° ’
og þess vegna liafa menn oft talið list 1
toretto forboða siðskiptanna og trúarst)rJ
aldanna.
III.
Sýniskorn af list Tintorelto.
r. (SÍá
1. mynd. Kraftaverk heilags Markúsar.
áður sagt).
2. mynd. Súsanna í baðinu. Þessi - ...
úr apókrýfri* viðbót Daníelsbókar er JÚrJ’
algengt viðfangsefni listamanna allra tr
Sagan segir, að þegar liin unga kona, SúsaU
liafi tekið laugar, hafi tveir af öldung11^
borgarinnar verið á gægjum og brunm
girnd til liennar. Þeir komu til liennar, I
sem liún livíldi nakin og hafði sent
burtu
þjónustustúlku sína, og vildu neyða 1
til fylgilags við sig, en hún varði sig og 8 ^
þeir ekki komið fram vilja sínum. Æf,r
reiði sneru þeir sér til ráðsins og kærðu 11
fyrir hórdóm, sögðust hafa komið að l,eI111^
þar sem liún lá með ungum manni. Hún
engum vörnum fyrir sig komið til að sa«
sakleysi sitt og átti að grýta liana sanikva21
lögum Gyðinga. Þá skarst Daníel í leik1
* Apókrýf þýðir hulinn, og svo voru þau rit n^-a
sem ekki komust inn í regluritasafn Gamla og 1
testainentisins.