Heimilisblaðið - 01.09.1945, Page 13

173
HEIMILISBLAÐIÐ
landshlutar þessa lands. Hvert liérað velur til
?Ula fræðimenn að skrifa sína sögu allt frá
andnámstíð. Þessar héraðssögur verða ómet-
an egur fróðleikur komandi kynslóðum.
rysuvík var heil sveit — hreppur — og heil
lrkju8Ókn allt frá landnámstíð. Þar liafa
areiðanlega lifað og starfað mætir dugnað-
arnienn, engu síður en í öðrum landshlut-
UiU' f " nú er þar ekkert, sem minnir á forn-
. >etJU(fáðir. Þessi sveit, sem er svo að segja
Vl nefið á höfuðstað þessa lands og fjöl-
Ulennum sjávarþorpum, alll um kring, er lát-
j.11 eggjast í eyði. Fólkið sættir sig ekki við
^orualdarbúskaparlagið, þegar það kynnist
ru betra á næstu grösum, og flýr sveitina
JUa fögru, og liún leggst í algjöra auðn. Aft-
^r laldssamir valdhafar spyrna við af öllum
8 °g sálarkröftum að nokkuð sé gert í sam-
8°ngumálum eða öðru til þess að Krýsuvík
yCtl ,lyldið áfram að framfleyta íbúum sín-
Ul’ °g ekki er langt síðan, að einn höfuð-
\QUr ^^y^javíkur kallaði í einu dagblaðinu
vitf agninguna til Krýsuvíkur, Krýsuvíku.r-
.'SU’ nieð stórum stöfum gæsalappalauat,
VU *Uur°®alaU8t» ef til vill hefur hann ekki
u j. a® bægt er að rækta í Krýsuvík þús-
n 1U>r besta af töðu, ásamt fjölda annara
tejj^al'Urta’ 8em bér yrði of langt upp að
þ„ ★
fyr ®ar niiðað er við það, að Krýsuvík var
VergUlu beill hreppur og heil kirkjusókn,
>’fir Ul\ ^^^1 annað sagt en þar sé ömurlegt
e . a Iba. Þar sjást engin fögur mannvirki,
avallt ^6^Ur^ llellla fegurð náttúrunnar, sem
irip • 1111111 verða hin sama, hvernig sem
er |UUrillr ^ara með landið. En eigi að síður
búi-Ua Krýsuvíkurland búsældarlegt og al-
klæö' ,C?S veita börnum sínum fæði og
an 1 ^a^l°ðin gömlu túnin bera þess ljós-
le VOtb a® þau séu þess albúin að veita ríku-
8ýnt UPP8beru, þótt engin mannleg hönd hafi
ar leiU1 minnstu rækt árurn saman. Mýr-
lU)1 ° méar, sem þarna eru, gefa fyrirheit
Uleð ^ r ^^1 ^l^11!1 þeirra hlutur eftir liggja
til a 1 absturinn, ef mennirnir vilja leggja
óefaðUr Ul^ a^ orbu sinni til hjálpar sér og
hve Ulætli niinnast jarðliitans þarna, en
rnie k*\ F? Vlr®l l>ann er í Krýsuvík brestur
þ PC bingu um að dæma.
1Ua þyí Ixeita, að í augum vegfarand-
ans séu útþurrkaðar allar menjar þess, að
þarna hafi verið mannabyggð. Þar sem bæ-
irnir liafa staðið, sjást tóftarbrot hálf- og al-
fallin, og eru nú grasi vaxin. Aðeins kirkjan
er eftir og sætir furðu, að liún skuli liafa
staðið af sér alla storma eyðileggingarinnar.
Að kirkjunni vík ég síðar.
Eins og kunnugt er, liefur einn maður af
síðustu kynslóð Krýsuvíkurbyggðar aldrei
yfirgefið þetta byggðarlag. Hami virðist liafa
verið bundinn þessu byggðarlagi órjúfandi
böndum tryggðar og vináttu. Þessi aldraði
merkismaður heitir Magnús Ólafsson. Hann
er nú — að mig minnir — 73 ára að aldri og
hefur átt lieima í Ivrýsuvík óslitið í 55 ár
að undanteknum nokkrum vikum úr sumum
þessum árum. Eftir að öll hús byggðarinn-
ar voru fallin og rifin flutti liaim sig í gömlu
kirkjuna og liefur búið þar síðan, og má
vel vera að sú sé orsökin, að kirkjan lief-
ur ekki hlotið sömu örlög og önnur liús á
þessum stað.
Þarna vorum við félagar þá komnir heim
á hið forna höfðingjasetur Krýsuvík eftii
röskan klukkustundar akstur frá Reykjavík,
það sem áður var margra klukkustunda ferð.
Nei, það var engin lygi, að það væri búið
að færa þessa sveit nær menningunni.
Óti fyrir kirkjudyrum sat hinn aldraði
húsbóndi og tók mjög vingjarnlega kveðju
okkar ferðalanganna.
Ég fór að telja á fingrum mér hve mörg
ár væru nú liðin síðan ég kom þama síðast,
síðan í febrúar 1896 (ég var þá á sextánda
ári). Vildi þá útkoman verða nálægt fjöru-
tíu og níu og liálft ár. Jú, það skeður nú
margt á skemmri tíma. Mér varð liugsað
til þessarar fyrri komu minnar samanborið
við þessa komu mína á þennan stað. Nú var
sólbjartur sumardagur, en þá liörku norð-
anbylur og snjór í liné eða meir. Ég strák-
lmokki með allan minn veraldarauð í striga-
poka á bakinu og að auki rúma krónu í
buddunni sem farareyri og gat naumast stað-
ið uppréttur undir þeim ofurþunga. En hvern-
ig vom nú ástæðurnar? Bezt að koma öll-
um þessum reikningum á hreint. Nú var ég
þó létt klæddur með liendur í vösum, en
annað setzt á bak mér engu léttara en pok-
inn í fyrri daga. Gamla konan Elli var nú
farin að gerast áleitin en frábitin öllum
/