Heimilisblaðið - 01.09.1947, Blaðsíða 35

HEIMILISBLAÐIÐ
191
Svarti dauði.
^að f'illyrða læknar, að pest sú, er nú gengur
16tur í Indíafjöllum og hanað hefur þar í vetur
8u,n búsunda meðal þarlendra manna, eé alveg sama
r®P8Óttin og Svartidauði, er gekk yfir flest lönd
( U 'orrar um niiðja 14. öld og varð 25 milljónum
g|*nnu a® hana. Hér á landi gekk drepsólt þessi hálfri
s,ðar, eins og kunntigt er.
• iðar og örar, sem samgöngur eru nú á tímum,
Sv0
til ■ Kn®an veSÍ,,n uggvænt, að sóttin flytjist hingað
s( ah,lrmar, og því er jafnvel fleygt, að hún hafi
S10 sér niður í vetur í sumum hafnarborgum í
( ,lnanverðri álfunni; flutzt þangað sjóleiðis. En ineð
c®ri arvekni og röggsemi heilbrigðisstjórnenda
? °8rcgluvalds þykir líklcgt, að stöðva megi hana
“ð hún hreiðist ckki út.
'srtidauði gerði fyrst vart við sig hér í álfu á
j l,llshaga við Svartahaf árið 1344, segir Dr. Ehlers
ar^h"1 * ®erhugi í vetur (29. jan.). Þá sátu Mongól-
þá Uni k°rSlna Kaffa, er Genúamenn áttu. Kom
1]. 'ar,idal,ði nPP fyrst í liði Mongóla í umsáturs-
j( r,lu,n og hafði flutzt austau frá Kína; þar hafði
Un 'erid lcngi ílendur. Hrundu Mongólar niður
kv orPum, en þeir, sem uppi stóðu, létu sér hug-
það þrælmennskubragð, að þeir þeyttu lík-
iin lnna 8°lt<lauðu félaga sinna með valslöngum
1 1 hiua uinsctnu horg. Hlóðust þar upp liáir val-
s,lr af pestarlíkum og gerspilltu bæði lofti og
'ið' U'atn*’ en hæjarmenn hrundu niður sem hrá-
•- Maður er nefndur Gahriel de Mussis, ítalskur
,0gfrmV
yj. “!0lngur. Hann var í Kaffa er þessi ósköp dundu
hé'l^ ^<>r^lna hefur lýst þeiin greinilega. Árið 1347
10otohann heimleiðis til Ítalíu sjóveg og með honum
til p,
n,anna; en af þeim komust einir 10 alla leið
m r'nCyja °g ^enua- Pe8tin hafði leynzt á skipsfjöl
H? þcim félögum og lék þá ekki hetur en þetta.
•n drap á cinu ári 100 000 manna í Feneyjum,
^ððO í Siena, 60 000 í Florenz o. s. frv.
a sat páfinn í Avignon á Frakklandi; það var
j <n,enz hinn VI. Hann tók það ráð, að loka sig
við' ^ynda i,ai í herbergi sínu dag og nótt. Bak
hctta hál sat hann og skrásetti bannfæringabréf
ge8n drepsóttinui.
Pyða var sums staðar ekki lengi að komast fyrir
öfsakir í
(. r Urepsottar þessarar. Það voru að liennar dómi
■'igar, sem af liatri við kristna menn höfðu borið
citnr í
Uin lleyzIuvatn þeirra, hrunnanu. Voru þeir hönd-
,ehnir og píndir til sagna; har það við stundum,
Pe,r játuðu á sig glœp þcnnan, eins og mörg
eru dæmi, að alsaklausir menn játa á sig glæpi,
yfirkomnir ag pyndinguin. Sums staðar var ekki svo
niikið haft við að krcfja þá sagna; menn veittust
að þeim liins vegar, hrenndu þá inni hundruðum
og þúsundum sainan, og þar fram eftir götunum. 1
Strassborg voru þcir reknir inn í timburskála, 2000
í einu, eins og sauðir í rétt, og kveikt í. 1 Mainz
týndu 12000 Gyðingar lífi í þeitn ofsóknum.
Það eru ekki 20 ár síðan, að Svartidauði geisaði
á Rússlandi sunnanverðu, í fylkinu Astrakan. Til
ullrar hamingju tókst að hcfta hann þar (1879). Þá
hafði hann gengið rumum 40 árum áður á Grikk-
landi og í Dunárlöndum neöan til.
ísa/old, 7. arp. 1897.
SOFANDI SAMVIZKA.
Ekki vaknar hún enn, samvizka þeirra Reykjavík-
urbúa. Daglega geta þeir liorft á hina níðingslcgustu
meðferð á skepnum hér á götunum, án þess að gjöra
nokkuð verulegt til þess að afslýru lienni. Daglcga
geta þeir heyrt ungistarstunu og þung andvörp hálf-
dauðra inálleysingja, 6em orðið hafa fyrir kvölum
og pyndingum útlendra þorpara. Þeir geta liorft
á þá með kuldabrosi, þegar þeir cru scm verst út-
leiknir, þeir geta horft í augn þeim, sem livcr ein
sál, er hefir nokkrar mannlegar tilfinningar, lilýtur
að geta lesið út úr hinar auðmjúkustu bænir, hinar
innilegustu vonir uin hjálp og lausn úr járnklóm hinna
steinhjörtuðu útlendinga; þeir gcta horfl á allt þetta,
án þess að nokkur miskunnartaug eða meðaumkun-
ar verði snortin af því, eða ekki er hægt annað að
sjá, þvi af „ávöxtunum skuluð þér þekkja þá‘".
Seinast í fyrradag voru tveir heslar þannig útleiknir
hér á götunum eptir útlendinga, að slegin höfðu
verið út úr þeim augun að mestu leyti með svipu-
sköptum. -
Er það nú óhugsandi, að nokkur maður, sem eitt-
livað kveður að, geti vaknað til meðvitundar uni það,
hversu þetta er ókristilegt? Eða að einhver finni
köllun hjá sér til að gangast fyrir stofnun dýravernd-
unarfélags hér í bænum? Þykir annars ekki höfuð-
staðarhúum minnkun að því, að vera langt á eptir
öðruin kaupstöðum landsins í því efni? Ef nokkur
niaður er til hér i Reykjavík, sem dálítið kveður
að og annt er um veUíðan dýranna og heiður þjóðar
sinnar skora ég á hann í nafni alls þes6, sem gott
er, að gangast fyrir því — og f>aö sem allra fyrst, —
að koma hér á fót öflugu dýraverndunarfélagi. Ég er
viss um, að margir myndi styðja það, ef einhver riði á
vaðið. Vill ekki dýralæknirinn hyrja?
Sig. Júl. Jóhannesson.
ísafold, Rvík, 6. ág. 1897.