Heimilisblaðið - 01.09.1950, Blaðsíða 12

140
HEIMILISBLAÐIÐ
Hye skaðlegar eru
Aöllum öldurn í sögu mannkyns-
ins hafa nýjar venjur myndazt
og horfið aftur. En sjaldan hefur
nokkur tízkufaraldur gripið eins um
sig í heiminum og sígarettureyking-
ar. Alls staðar eru sígarettur í tizku,
og við vitum ekki ennþá, hvaða
ahrif þær kunna að hafa.
Hvaða efni inniheldur sígar.ettu-
reykurinn? Hann inniheldur margs
konar efni, en tvö þeirra eru skað-
leg. Þau eru tjöruefni, sem aðal-
lega hefur áhrif á öndunarfærin,
og nikótín.
Nikótín er þýðingarmesta efnið í
tóbaksjurtinni. Það er það, sem ger-
ir tóbak að tóbaki.
Þegar reykt er, fer mest af nikó-
tíninu út í loftið. Um það bil
þriðjungurinn fcr inn um munninn
og niður i lungun. Einn fimmti
af þvi, sem í lungun fer, síast inn
í vefi þeirra. Vindill jafnast á við
fjórar til fimm sígarettur, en úr
pípu fæst ofurlítið meira nikótín
en úr vindli.
Eftir því sem bruninn er heitari,
því meira nikótín fer inn í líkam-
ann. Og reyki menn „sterkt", sem
kallað er, verður nikótínið meira. Og
því nær sem kemur endanuin á síg-
arcttunni, því meira verður eitrið,
því hann hefur sogað í sig og síað
nokkuð af nikótíninu frá byrjun.
Hreint nikótín er sterkt eitur.
Sé dropa af því hellt á hörund
kaninu, fær hún þegar flog. Væri
nikótínmagni úr tveim vindlingum
dælt inn i œð á manni, mundi
hann deyja samstundis. Sá, sem
reykir tuttugu sígarettur daglega,
fær í sig fjögur hundruð milli-
grömm af nikótíni á viku. En væri
slíkum skammti dælt inn í reyk-
ingamann, mundi hann deyja þegar
í stað.
í verksmiðjum, þar sem framleitt
er skordýraeitur með nikótíni, kem-
ur fyrir að menn fá eitrun af því.
Einhverju sinni skeði það, að verka-
inaður, sem sat í stól við vinnu
sina, féll allt í einu á gólfið hel-
sígarettureykingar?
blár í framan og lá sem dauður
væri. Stólsetan var íhvolf og hafði
dropið á hana dálítið nikótín. Mað-
urinn var fluttur á sjúkrahús í mesta
flýti, og raknaði hann fljótt við,
eins og menn gera eftir lítils hátt-
ar nikótineitrun. Hvarf hann síðan
aftur til vinnu sinnar, en þegar
hann fór í vinnubuxurnar, scm voru
að vísu votar af nikótíneitri, skall
hann endilangur á gólfið og varð
• að lífga hann við á ný.
Það er augljóst, að nikótín er
baneitrað. Hvernig mun þá standa
á því, að menn skuli ekki deyja
af reykingum? Því er þannig varið,
að mannslíkaininn er þannig úr
garði gerður, að hann getur þolað
og vanizt stórum skömmtum af
eitri, og svo einnig sökum þess,
að magn það, sem sogast inn með
reyknum, er ekki nægilega mikið.
Erta sígarettur kverkarnar? Lækna
greinir á um það. Enginn læknir
mun þó vera á þeirri skoðun, að
reykingar mýki kverkarnar.
Sá, sem reykir sígarettupakka á
dag, fær í sig 840 fersentimetra af
tóbakssósu um árið. Það jafngildir
einum lítra af tóbakssósu, er inni-
heldur „benzopyrene".
Þegar tóbaksreyk er blásið i gegn-
um vasaklút, koma á hann mórauð-
ir blettir. Blettirnir stafa ekki af
nikótini, því það er litlaust. Það
er tjöruefni, líkt og sót, sem sezt
í reykháfa. Ýmsir læknar álíta að-
alefni þess vera „benzopyrene“. Að
dómi inargra lækna er það fremur
ertandi en eitrað og telja þeir það
miklu hættulegra miklum reykinga-
mönnum en nikótín.
Sérfræðingur við háskólann i
Washington, dr. Arthur W. Proetz,
álítur, að meira máli skipti, hvernig
maður reyki, en hvað maður reyki.
Aðalatriðið er, hvort reykurinn er
soginn djúpt niður í lungun ótt
og tílt eða á löngum tíma. Dr. Flinn
í New York skoðaði hundrað menn,
sem reyktu hver um sig tuttugu
og átta sígarettur til jafnaðar á
dag. Af þeim voru sjötíu og Þr,r
með slænisku í hálsi, sextíu og se*
með hósta og sjö með ertingu 1
tungunni. Dr. Myers í Kansas City
segir: „Nikótín ertir slímhimnur
öndunarfæranna, en tóbakssósa er
þeim skaðleg". Ýinsir læknar vilja
ekki halda þessu fast fram. Þe,r
eru þó sammála um, að hætt se
við ertingu í öndunarfærunum, Þe8'
ar reykt sé „sterkt", því reykur-
inn, sem í munninn fer, sé þá BV0
heitur. Þeir, sem reykja að s’að-
aldri, hafa þó oft óþægindi í háls*
inum og reyna því oft að brcyta
til um tegundir, til þess að losns
við hin óþægilegu áhrif.
Hafa reykingar áhrif á maga °8
ineltingu? Reykingamenn hafa ve tl
því athygli, að sultartilfinning hveff'
ur, þegar þeir reykja. Þetta er e°F
in blekking. Sultartilfinning stafar
af því, að maginn dregst samaUi
en reykingar koma i veg fyrir þann
kipring. Því er það, að reykinear
draga úr matarlystinni. Er þá h*11
við, að maðurinn borði ekki mns
vel og hann þarf.
Ýmis óþægindi í meltingarf®r
unum batna, þegar menn hætta a<
reyk:a. Of miklar reykingar 6eta
orsakað magabólgu.
Yfirleitt er álitið, að reykingar
minnki þol manna. Tvö þúsun
menn voru athugaðir á herskóla e,n
um í Englandi og voru þeir flokk
aðir niður eftir því, hvort Þe,r
reyktu mikið eða lítið eða ekkcrt-
Á hverju ári fara þarna fram vl®a
vangshlaup og var árangurinn sá, að
þeir, sem reyktu ekki, stóðu sig
bezt. Þeir voru að tölu átján af
hundraði og tóku þó forustuna að
einum þriðja og aðeins sjöunda
hluta af þeim, sem síðastir voru.
Af miklum reykingamönnum vuru
9% með þeim síðustu, en aðeins
5% með þeim fyrstu.
Skólapiltar, sem reykja ekki, vaxa
meira og þyngjast en þeir, sem
reykja. Þannig er að minnsta kosti
reynslan. Lungnaþol þeirra eykst
einnig meira. Brjóstmælingar pilta
í Yaleháskólanum sýndu, að giW'
leiki brjóstkassans jókst 77% me.ra
hjá þeim, sem ekki reyktu og hækk-
Frh. á bls. 153.