Heimilisblaðið - 01.03.1951, Síða 19

46
heimilisblaðið
Ljósið
/ AkuyyAjáHHÍ
Sólarljósið hefur áhrif á efni í
húðinni, seni nefnist ergosterin. Sól-
argeislarnir hreyta því í D-fjörefni,
sem eykur fosfór- og kalkinagn
hlóðsins, og er auk þess varnarlyf
gegn ensku sýkinni.
★
Ljósið er 1^4 sek. á leiðinni frá
tunglinu til jarðarinnar og 8 mín.
frá sólinni til jarðarinnar. Ljósið frá
næstu fastastjörnunum í geimnuin er
4 ár á leiðinni til jarðarinnar. Ljós-
ár er sú vegalengd, sem ljósið kemst
ó einu ári, og er .það hugtak notað
til að inæla vegalengdir í himin-
geimnuin. Ljósið, sem herst til okk-
ar frá Stóra birninum og Óríón, er
að minnsta kosti 600 ár á leiðinni
til okkar.
★
Margir af fiskum þeim, sem lifa
á djúpsævi, liafa nokkurs konar
ljósker til að leiðbeina sér í myrk-
urheimum undirdjúpanna. Á höfði
fisksins Malacosteus eru tvö stór,
sjólfiýsandi liffæri. Annað þeirra
varpar frá sér gullnu ljósi, en hitt
grænleitu.
★
Ljósbjarmi sá, sein stundum staf-
ar af kjöti og fiski, er alls ekki
merki um, að rotnun sé þegar hafin.
Ljósið stafar af óteljandi sæg mein-
iausra baktería, sem lýsa í myrkri.
Hver einstök þessara baktería er
aðeins V25000 úr þumlungi að stærð,
og er því ljós hverrar einstakrar
bakteríu ósýnilegt með berum aug-
um, en þegar svo mikill sægur er
samankominn, sést ljósið greinilega,
ef ekki hamlar skortur á súrefni.
★
Maurildi er ekki annað en inillj-
ónir sjálflýsandi, örsmárra einfrum-
unga. Hægt er þó að sjá lífverur
þessar með lierum augum, og þegar
^nikið magn af þeim er samankomið
á einn stað, er ijósmagn þeirra oft
svo mikið, að lesbjart verður næst
þeim. Að deginum eru lífverur þess-
ar að sjá eins og rauðleitt svif á
yfirborði sjávarins.
★
011 lýsing liefur í för með sér
gifurlega orkueyðslu. Venjuleg ljósa-
pera með wolframþræði skilar að-
eins 2% af orkunni sem ljósi. 98%
af orkunni eyðast í hita og ósýni-
lega útgeislun. Kolaglóðarlampinn
skilar innan við 1% af orkunni sem
ljósi, og ennþá meiri er orkueyðslan
við notkun kerta og olíuljósa.
★
Sjón okkar byggist á því, að
hlutir þeir, sem við horfum ó, end-
urvarpa ljósi, er augað tekur á móti
svo að mynd kemur fram á net-
himnunni hak við augað. Við sjáum
ekki á augabragði það sem við lít-
um á, því að augað þarfnast ör-
skannnrar stundar til að skynja
mynd hlutarins. Berist endurvarpað
ljós frá öðrum hlut til augans áður
en það hefur skynjað fyrri hlutinn,
renna myndirnar sainan. Þess vegna
er hægt að renna áfrainhaldandi
myndum svo liratt fyrir augað, að
áhorfandanum virðist myndin hreyf-
ast. Á þessari skynjunartöf augans
byggist það, að liægt er að sýna
kvikmyndir.
★
Infrarauðir geislar eru ósýnilegir,
en samt má líta ó þá sém ljósgeisla
fyrir þá sök, að þcir geta fest mynd
ó Ijósinyndaplötu, sem undirbúin
hefur veriö sérstaklega til þess.
Hægt er t. d. að taka infrarauða
mynd í niyrkri við „ljós“ það, sem
hitaflaska gefur frá sér.
★
Hlutir, sem ekki endurvarpa ljósi,
virðast vera svartir. Svartir hlutir
ættu því að vera ósýnilegir. En
þeir eru sýnilegir vegna umhverfis-
ins. Ef völ væri á einhverju um-
hverfi, sem gleypti algerlega í sig allt
ljós, og komið væri þar fyrir ldut,
sem engu Ijósi endurvarpaði, væri
liann með öllu ósýnilegur. En nú
er svo ástatt um svarta liluti, að þeir
gleypa ekki ljósið algerlega í 8,f'
Smávegis ójöfnur á yfirliorði þcirr!1
endurvarpa ljósinu að einhverju
leyti, og þess vegna eru hlutirnir
sýnilegir.
Algerlega gegnsætt gler niui>ul
vera ósýnilegt, þ. e. a. s. allt lj°s
mundi berast hindrunarlaust ge8u‘
um það. En að jafnaði endurvarpast
eitthvað af ljósgeislum þeim, sei»
skína á það, og þess vegna sjá»lU
við glerið. Hægt er samt að slípa
gler þannig, að það verði ósýnile?*
ef því er liagrætt á þann veg,
engir ljósgeislar endurvarpist 11
áhorfandans.
★ f
Sannað hefur verið, að ljósið he*"
ur þunga og þrýstir á hluti, sen>
það skín á. En þessi þrýstingur er
svo óverulegur, að við verð'um hallS
ekki vör. En innan í stjörnum þeW1'
sem glóandi eru, er þrýstinguriu11
geysimikill, enda hefur hann inik1*
áhrif á stjörnuna.
★
í hvassviðri sést stundum el"’
kennilegt ljós efst á siglutrjám skip'
anna. Stundum heyrist einnig bresta
í Ijósi þessu. Sjómenn héldu áð>ir
fyrr, að þetta væri jarteikn f,!I
heilögum Erasmusi, verndardýrli11?1
sjófarenda um Miðjarðarhafið. k11
í raun og veru stafar ljós þetta a
því, að loftið er óvenju rafmagu®,
og rafmagnið leitar sér útrásar 8
þeiin stöðum, sem hæsl ber.
I venjulegu dagsljósi og flesti"11
gerðum tilbúinna ljósa felast alhr
regnbogans litir. Sir Isaac N>‘"’t0"
uppgötvaði, að hægt var að klj" 8
ljósið í liti með því að Iáta h8‘
skína gegnum þrístrent gler. Me
þeirri aðferð framkallaði hanii l>ta
hand, seni líktist regnboganuin, h1
rófið.
Frh. á bls. 55-
47
hjálpaði lienni á fætur. Hann
fann til sársauka í sanibandi
við nærveru hennar — hin
angurværa þrá eftir henni í
heilt ár varð allt í einu að
voldugum loga í hjarta hans.
Hann kyssti hana lauslega á
ennið -- og svo leitaði munn-
verett og Olga Webber
'remwerkil
FRAIUHALDSSAGA
HEIMILISBLAÐIÐ
' Ég verð að komast um
^°rð! svaraði Carrick stutt-
um leið og hann hristi
höfuðið.
Stormurinn var orðinn að
aftaka veðri, er öskraði og
^ddi áfram eins og óargadýr.
héldu af stað og leiddust.
íísabet reyndi að kalla eitt-
övað til hans, en það heyrð-
tl«t ekki orðaskil. Eldingum sló
ntður á nokkurra sekúndna
fre®ti. Þrumurnar gullu við,
sv° að undir tók í húsþökun-
Uni- Hann sá, að Elísabet átti
effitt um andardráttinn. Hún
jiafði ekki þrek til þess að
0rftast alla leið niður að hafn-
aröakkanum.
^au fóru ýmsar liliðargötur,
'sv° að þau hefðu storminn
ekk’
alveg á móti sér. Þau
8eftgu framhjá stóru vöruhúsi,
Par sem Carrick átti vörur
""Vftidar. Honum datt í liug
leita þar skjóls, þar til
niesta veðrinu slotaði. Hann
jahftaði sig áfram, unz hann
aftn dyr, sem voru opnar.
anft sleppti ekki Elísabetu,
n bélt fast og þó mjúklega
'flr um úlnlið hennar.
Hér, sagði liann og tók
andköf, hér getum við verið
Ómgg ...
Hann dró til nokkra bóm-
nflarpoka og hagræddi þeim
eifts vel 0g hann gat, svo að
ai1 hefðu þægilegt sæti.
EUsabet hallaði sér upp að
'Oftum. Það fór kuldahrollur
ni11 hana af og til, en smátt
V smátt fann hann, livemig
fttann lagði um þau. Hún lá
a 'eg kyrr. Hvorugt þeirra
'^ai-.ði neitt — bæði lilustuðu
a lætin í veðrinu. En bráðlega
le>rði hann, að andardráttur
liennar varð dýpri og hægari.
Hún var sofnr.ð. Þá fyrst datt
honum í hug, að hann hafði
ekki ennþá kysst hana.
Og nú þorði liann það ekki
af ótta við að vekja hana.
f¥ANN verkjaði í Iiandlegg-
inn, sem hann hélt yfir
um liana, og honum fannst
eins og liann væri stunginn
með þúsund nálum í þann
handlegginn, sem særður var.
Óveðrið var liðið lijá. Storm-
inn hafði lægt, og regnið var
ekki lengur eins og haglél, er
hvein á þakinu.
— Ég hélt, að þú liefðir
sofnað, sagði Elísabet allt í
einu.
Hann dró handlegginn lið-
lega undan öxlum Iiennar og
opnaði ofurlítið dyrnar. Ef til
víll hafði liann sofnað, því
honum fannst hann hafa verið
stutta stund hér inni.
Tunglið var komið upp og
varpaði daufri birtu gegnum
skýjaþykknið, er var á liraðri
ferð um næturhimininn. Dauf
tunglsbirta lék um Elísabetu.
Carrick gekk til hennar og
ur hans að heitum vörum
hennar. Hann fann livemig all-
ur líkami liennar titraði.
— Það — það er ekki rangt
að kyssast, hvíslaði hún skjálf-
andi röddu, þegar maður elsk-
ast.
— Geturðu hugsað þér, að
það sé nokkuð rangt í sam-
bandi við það? sagði liann lágt
og kyssti liana aftur.
Elísabet, sagði liann að
lokum. Skip mitt er búið til
brottferðar, ef það hefur þá
ekki rekið undan storminum.
Þegar við erum komin út á
fljótið, mætum við skipi, sem
tekur fyrir okkur bréf til föð-
ur þíns. Við skýmm honum
frá því, að við höfum gift
okkur hjá lögmanni — eða
hjá presti, ef við finnum hann.
Já, þau urðu að halda héð-
an. Galvez var að líkindum
dauður — hann liafði myrt
liann. Ef til vill var lögregl-
an að leita lians.
Þau gengu niður að höfn-
inni.
Ef til vill halda þau
lieima, að ég hafi farið að
lieimsækja Jósefínu frænku,