Heimilisblaðið - 01.12.1958, Blaðsíða 11

En fjölin þaut með hana fram langt á sjá;
tíð er leið og löng.
Hún flaug sem í loftinu bylgjunum á;
já, satt er það, sorgin er ströng.
°g siðast það til hennar sáu menn þá;
tíð er leið og löng.
Hún sveif inn í Skrúðshelli fjölinni á;
já, satt er það, sorgin er ströng.
En veðurtepptir ef að menn verða út í Skrúð;
tíð er leið og löng.
í*á vistir æ þeim færir hin hamratryllta brúð;
já, satt er það, sorgin er ströng.
Hyrir austan í Fáskrúðsfirði fagurt mjög þar er;
tíð er leið og löng.
í fegurð þó Skrúðurinn af öllu samt þar ber;
já, satt er það, sorgin er ströng.
Þannig hefur verið ritað og rætt um þá
tvo, Skrúðinn og Skrúðsbóndann, en það,
sem tilfært hefur verið hér í framanrituðum
líhum um þetta efni, er aðeins nokkur hluti
bess, sem alls er til um það. Með því helzta,
Sem ekki hefur verið minnzt á sérstaklega,
eru fyrst og fremst nokkrar sagnir um
Skrúðsbóndann, fremur sundurleitar að
gerð. Tröllið í Skrúðnum, úr Þjóðsögum Jóns
^■rnasonar, er sú eina, sem tilfærð er hér
að framan. Hinar hafa birzt í ýmsum öðrum
bjóðsagnasöfnum, s. s. Þjóðsögum J. Þorkels-
s°nar, Sagnakveri Björns Bjarnasonar frá
Viðfirði og víðar.
Þá má nefna söngleikinn Skrúðsbóndinn
eftir Björgvin Guðmundsson, þar sem efni
tetta er enn einu sinni tekið til meðferðar,
eu með nýstárlegum hætti.
Enn fremur er ritgerðin Skrúður, eftir
Einar Friðriksson fyrrum bónda á Hafranesi
* Reyðarfirði (sjá Eimreiðina 1950), sem er
Sreinargóð lýsing á eyjunni bæði í sambandi
við örnefni þar og vinnubrögð við eggja- og
^Uglatekju, sem fyrrum var stunduð þar á
Everju ári, en hefur nú lagzt niður að mestu
e®ú öllu. Bóndans er þar að fáu getið.
Svo er að lokum eitt enn:
Það eru ekki einasta íslenzk skáld og þjóð-
Sagnaritarar, ásamt áhugasömum liðsmönn-
meðal almennings, sem gert hafa Skrúðs-
bóndann að vel metnum og víðkunnum tröll-
karli, heldur og að minnsta kosti einn er-
lendur listamaður hefur lagzt á sömu sveif,
danskur maður, Nielsen að nafni. Hann gerði
höggmynd af skrúðsbóndanum, sem á að
sýna hann á heimleið, þar sem hann stikar
stórum með prestsdótturina í eftirdragi, en
hún „stritar mjög á móti.“ „Myndarsmið-
urinn“ hefur því hugsað sér hana nauðuga
í för með karlinum og hann sem hvern ann-
an ótíndan ofbeldismann, og vitanlega getur
slíkt verið í fullu samræmi við mannlífið í
okkar fögru veröld! Skáldin okkar, að
minnsta kosti þau, sem hér koma aðallega
við sögu, séra Ólafur Indriðason og Jón, son-
ur hans, hugsa sér atvikin aftur á móti all-
mjög á annan veg, flóknari, en sízt ósannari
og ennþá hörmulegri. Þeir hugsa sér prests-
dótturina tryllta af þrá til tröllkarlsins, svo
að engin skynsamleg hugsun kemst að. —
Og í samræmi við það óheilla ástand í sálar-
lífi veslings stúlkunnar, hæfir bezt að ljúka
þessum línum með orðunum sem skáldið læt-
ur þann gamla segja, þar sem hann stendur
neðan undir berginu, blásvartur og loðinn,
og ávarpar ástmey sína: „Þú skalt ganga
með mér.“
Sigurður Helgason
tók saman.
HEIMILISBLAÐIÐ — 223