Heimilisblaðið - 01.05.1961, Blaðsíða 7

kvöldin, þegar rökkva tók, og fóru ýmsar
s°gur af því.
Vorið eftir, þegar Karatlín lagði út og
var siglt út Seyðif jörð, hafði hún alla sömu
j^nnina innanborðs, sem á henni voru um
^ustið, utan sögumanninn, Höskuld og
^efán son Einars Hjörleifssonar prests í
ynllarnesi, sem enn (1891) er á lífi, og
tórst hún í þeim túr, því hún hefur hvorki
sen verið síðan né til hennar spurzt eða
Ueinna þeirra manna, er á henni voru.
Þessa sögu sagði Höskuldur sjálfur móð-
l!r rninni, Þórunni Pálsdóttur, og það með,
hún yrði sér lengst í minni.
Þannig er frásögn þessi frá hendi sögu-
ritarans, en áður hefur hún verið prent-
með nokkrum orðamun í íslenzkum
Móðsögum og sögnum, hinu mikla sagna-
safni Sigfúsar Sigfússonar frá Eyvindará
)sJá II. b., þls. 97). Þar er þess og getið
! viðbæti, að Höskuldur stýrimaður hefði
til Seyðisfjarðar, þegar hann gekk af
skipinu, og hefði hann þar verið álitinn
Vltskertur fyrir tiltækið.
Um þessar mundir var Seyðisfjarðar-
aupstaður farinn að myndast. Þetta
aust, sem sagan segir, að Höskuldur
s Vvimaður hafi gengið af skipinu (1864),
ófgu f^ejn jbúðarhús verið reist þarna
fjarðarbotninn — líklega fimm eða
ex- I hinu árlega manntali sóknarprests-
118 þetta sama ár er eitt þeirra nefnt veit-
a£ahús og húsbóndinn titlaður gestgjafi.
°ua hans, Þórunn Pálsdóttir, var sú hin
J*ma> sem getið er í niðurlagi sögunnar,
°oir söguritarans og heimildarmaður
aus að frásögninni. Ef það er rétt, að
ai°s^uldur hafi farið til Seyðisfjarðar, þeg-
s uann gekk af skpinu eða skömmu síðar,
le's Vei ma vera> Þá li&gur beint við, að
hans hafi legið til veitingahússins á
'Uum, þar sem einnig var greiðasala og
bá lng- ^yrir aðkomumenn, og honum hafi
Un tækifæri til að segja húsfreyj-
gj*. 1 sögu sína, sem sonur hennar færði
} letur 27 árum síðar (smb. ártalið
1 handritinu).
ist b?a ^essi 1 Þeim búningi, sem hún birt-
^Uaelas
er því ekki nein venjuleg munn-
að -e Sogn, afbökuð og úr lagi færð við það
0 íara
margra á milli áður en hún var
hE]
skráð, heldur má gera ráð fyrir, að hin
upphaflega frásögn Höskuldar stýrimanns
sé vel og nákvæmlega endursögð. Auk þess
kemur hún vel heim við gildar heimildir í
skjölum og skilríkjum, sem ég hef athug-
að til að sannprófa ýmis efnisatriði henn-
ar. Má þar til nefna skipið sjálft, hlutverk
þess og endalok. Nægar heimildir eru líka
til um þá fáu menn, sem hún nafngreinir,
og þar með, að skipstjórinn hét Jón, eins
og þar er tekið fram, Jónsson, og fleira
mætti nefna.
Frásögnin er því örugglega sannsöguleg,
en ekki að neinu leyti tilbúningur frá hendi
söguritarans eða heimildamanns hans,
heldur þvert á móti óvenju greinargóð.
Hvort frásögn stýrimannsins hefur verið
að sama skapi sannleikanum samkvæm er
e. t. v. annað mál. Efalaust munu sumir ef-
ast um það, en aðrir jafnvitrir, eða vitrari
jafnvel, telja þá efasemi ástæðulausa.
Hér fara svo á eftir fáeinar athuganir,
sem gerðar hafa verið í sambandi við þessa
frásögn og áður er minnst á.
í bréfi af Austurlandi, sem birtist í
Norðanfara 25. marz 1862, segir svo meðal
annars:
„... Þó er nú mælt, að einhverjir á Seyð-
isfirði hafi keypt % hluta í stórri hákarla-
skútu, sem eigi að koma hingað í vor, en
kvað eiga danskur maður.“
Þetta var rétt hermt svo langt sem það
náði. Skipið var meira að segja komið til
landsins og hafði verið klarerað á Austur-
landi þremur dögum áður en þetta áður-
nefnda Norðurfarablað kom út (smb.
bréfa. sýslum. N.-Múlasýslu). Það var jagt
og nafn þess að réttu lagi Keren & Line
(les Karen et Line). Eigundur: Sveinn
Sveinsson (hinn yngri m. þ. n., bóndi í
Vestdal á Seyðisfirði, hreppstj. og um skeið
alþingsmaður) & Co (þ. e. nokkrir bændur
aðrir á Seyðisfirði, s. s. Snjólfur Snjólfs-
son á Hánefsstöðum 0. fl.). Þeir keyptu
% hluta skipsins sumarið 1861 (afsalið
dags. 3. ág. þ. á.), en fjórða hlutann, sem
eftir var, næsta sumar (12. júlí 1862).
Seljendur: S. Hall og P. Olsen, danskur
skipstjóri, sá sem farið hafði með það,
áður en það komst í eigu íslendinga.
^ilisblaðið
95