Heimilisblaðið - 01.07.1961, Blaðsíða 8

hann gat jafnvel ráðstafað því sem hann
vildi með aðstoð þeirra, þótt hann væri í
fjarlægð. Þannig glataði hann ekki sam-
bandi sínu við þjóðlífið, þótt hann væri
útlagi á fjöllum.
Eftir því sem leit þjóðvarðarliðsins varð
árangursminni, gat hann farið sínu fram
hindrunarlaust. Hann gat reist sér kofa á
einhverjum afviknum stað í kjarrlendinu,
svo hann gæti sofið undir þaki að vetri til.
Og smám saman fór almenningur að álíta
hann einn af „aðalsmönnum skógarauðn-
anna.“
Verst er þó af öllu, að unnið ódæði og
sjálft ófrelsið leiðir til nýrra afbrota. Ef
stigamaðurinn er ekki auðugur af veraldar-
fé, neyðist hann til að berja á bændum og
ferðamönnum til að útvega sér peninga,
og undir öllum kringumstæðum verður
hann að vekja ótta geitahirðanna og smá-
bændanna, svo þeir fari ekki að koma upp
um hann þegar hann notar vatnsból þeirra,
— og streitist ekki í gegn honum þegar
hann krefst af þeim mjólkur eða eggja.
Þess vegna vill oft fara svo, að fyrr eða
síðar á sér stað annað morð, yfirleitt
sprottið af hræðslunni við að verða svikinn.
Þegar ég dvaldist í Corte, kynntist ég
ungum þjóðvarðarforingja, sem sagði mér
ýmislegt um líf stigamannanna, og hef ég
eftirfarandi upplýsingar að mestu eftir
honum.
Það átti sér stað morð, sem var dæmi-
gert morð óttaslegins stigamanns, Bart-
holi að nafni, sem heima átti í Palneca.
Þjóðvarðarforinginn var þá nýlega kom-
inn til eyjarinnar og hafði til fylgdar með
sér um skóglendið gamlan og reyndan þjóð-
varðarliðsmann. Dag nokkurn bar svo við
í skóginum, að þeir rákust á hirði, klædd-
an venjulegri síðkápu, og annan mann,
sem óðara tók til fótanna og flýði inn í
kjarrið, en þar var kjarrskógurinn það
þéttur, að ekki sást til manns í þriggja
metra fjarlægð.
„Þetta var Bartholi,“ sagði gamli þjóð-
liðsmaðurinn og hleypti af tveim skotum
á eftir flóttamanninum. Þeir leituðu sam-
eiginlega að honum klukkutímum saman,
án þess að finna spor hans, og geitasmal-
inn hvarf þeim einnig sjónum á meðan.
En daginn eftir fannst smalinn dauðui',
skotinn í höfuðið. Bartoli hafði haft hann
grunaðan um samsæri við leitarmennina
og ekki látið bíða boðanna að hefna sín.
Ef stigamaður hafði eitt eða fleiri morð
á samvizkunni, var eitt mannslíf honurn
sama og einskis virði. Hann kaus þá held-
ur að skjóta einu sinni of oft en of sjaldan.
Samt sem áður reyndist þjóðvarðarlið-
inu mjög erfitt að gera stigamennina o-
skaðlega. Öldum saman hafði alþjóð manna
vanizt þeim og stóð nánast með þeim 1
andstöðu við yfirvöldin. Stigamennirnh'
voru nefnilega Korsíkubúar, en langflestir
lögreglumennirnir voru franskir. Jafnvel
þeir bændur, sem urðu fyrir barðinu a
stigamennskunni, þorðu ekki að aðstoða
lögregluna. Þegar þjóðvarðarliðsmenn
komu á morðvettvang, hélt almenningu’
sér saman. Og liðsafli lögreglunnar var
ekki nægur til að leita í skóginum. Fyn
eða síðar hlaut því að draga að því,
yfirvöldin gæfust upp á eftirförinni.
í sérhverju héraði fyrirfannst stigamað-
ur, sem gerzt hafði einskonar höfðingn
Hann réði yfir sínu landssvæði sem ókrýnd-
ur konungur skógarins með hjálp stiga-
mannahóps síns, sem var samsafn annarra
útlaga eða ungra manna, er af ævintýra-
löngun höfðu slegizt í hópinn og áttu ekki
afturkvæmt út í þjóðlífið. Allt getur þetta
minnt á stigamennskupláguna í BandaríkJ'
unum, sem upphaflega var líka skipulögo
af Korsíkumönnum og öferum Suður-Ev-
rópubúum, er flutt höfðu fyrirbærið nieð
sér yfir til Nýja heimsins. Innan hópsm8
réði óskorað einveldi leiðtogans og órjúfan-
leg hlýðni og samheldni, — en út á við
byssan og hin harða samkeppni við aðra
bófaflokka.
Gagnvart friðsömum borgurum voru
stigamennirnir ekki eins hættulegir og
ætla mætti, og alls ekki gagnvart ferða-
mönnum. Þeir vissu vel, að ekki var t. d.
skynsamlegt að ráðast á enska ferðamenn
og vekja þannig ónauðsynlega athygh a
bæði Frakklandi og Korsíku, auk sjálfra
þeirra, af hálfu erlends stórveldis. Þvert a
móti eru mörg dæmi þess, að stigamenn-
irnir hafi beinlínis komið riddaralega fram
við útlendinga, sem voru þarna á ferð.
140
heimilisblað10