Heimilisblaðið - 01.07.1961, Blaðsíða 17

Kjarnorkuútbúnaður Savannah er þann-
*£ úr garði gerður, að sérhver galli —
hvort heldur stafar af útbúnaði véla eða
*nistökum mannshanda — veldur því, að
vélarnar stöðvast af sjálfu sér. Jafnvel
^ótt allir öryggisventlar skipsins biluðu í
einu, væri loku fyrir það skotið, að reakt-
orinn gæti sprungið í loft upp. í versta til-
felli myndi hann bráðna, og geymirinn er
Sluiðaður með hliðsjón af þessu sem mögu-
ieika, þannig að hann getur rúmað ná-
kvæmlega það magn af bráðnu úrani.
David Gorman, sem gert hefur hinar sér-
træðilegu teikningar af skrokk Savannah,
fylgdi mér á ferð minni um skipið og sýndi
^ér, hvað gert hafði verið til að gera það
eins rambyggilegt og unnt var. Savannah
er ekki svo vel útbúið, að ekkert fái á það
0‘tið; þannig er ekkert skip. En hvorki
°rUni né klettasker, ellegar þrýstingur
sJavarins á dýpsta botni úthafsins, eiga að
8’eta opnað þennan nornaketil kjarnork-
Unnar, sem býr í iðrum Savannah.
, Aðeins stærstu risaskip gætu komizt inn
Ur skrokki Savannah, fimm metra þykkum
geyminum, þar sem reaktorinn er. En jafn-
^ei þótt slíkt óhapp henti, myndi norna-
keti]iinn sjálfur alls ekki undir neinum
aringumstæðum skaddast.
>.Þróun og tilraunir gufuaflsins kostaði
^örg mannslíf," sagði David Gormann við
„Við æltum að gera það, sem í okkar
Vaidi stendur, til þess að kjarnorkan þurfi
eiíki að leiða til slíks.“
Prófun Savannah verður lokið næstu
^ánuðina. Sérhver hluti skipsins er próf-
aður undir sem flestum hugsanlegum
ringumstæðum, hvert mælitæki, hver
Saumur og nagli, hver þétting og leiðslu-
nti. Savannah er meira en skip — það
er sköpunarverk, framtíðardraumur, sem
er látinn rætast, og enginn ágalli eða
j’öyrnska má valda því, að fyrirtækið endi
skelfingu.
Savannah endurgeldur höfundum sín-
meisturum líka ríkulega, ef það
heiminn til að endur-sviðsetja þann
'Jonleik, sem átti sér stað árið 1807, þegar
^snastrik Fultons“ sigldi segllaust og ára-
ni og hafnaryfirvöldunum á viðkomadi stöðum,
etn mála koma.
heim
og
nvetur
laust upp Hudsons-fljótið á móti vindum
og straumi. Sérhver sæfarandi með heil-
brigðri skynsemi hlaut þá að sjá, að þarna
var á ferðinni fyrirbæri, sem gerbreyta
hlaut öllu lífi hans. En þá, eins og nú,
færði nýr orkugjafi með sér möguleika á
nýjum hættum og tæknilegum vandamál-
um — m. a., hvernig flytja skyldi nægi-
lega mikið af kolum og fersku vatni yfir
hafið, leiðina á enda. Þess vegna voru þeir
margir, sem héldu áfram að treysta á hin
blaktandi segl; þeir skelltu skolleyrum við
gufuaflinu og lærðu þar af leiðandi ekkert
af hinni nýju reynslu í tækniframförum
þeirra tíma.
Það var ekki fyrr en tólf árum síðar, að
af stokkunum hljóp hafskipið S/S Sa-
vannah, sem óðara fékk auknefnið „Eim-
líkkista Ficketts“ (eftir yfirsmiðnum Fic-
kett í New York). Geysierfitt reyndist að
fá mannskap á þetta skip, og enginn far-
þegi fékkst til að stíga um borð, ekki einu
sinni eiginkona eigandans. Skipið gat ekki
flutt með sér kol nema til 100 klukku-
stunda siglingar, og þegar brennsluforðinn
var upp urinn, varð að grípa til segla. í
katlana var notaður sjór, og stöðva varð
vélarnar með vissu millibili, á meðan salt-
storkan var slegin burt úr skipskötlunum.
Það tók 29 daga að fara yfir Atlantshafið,
frá Savannah í Georgíu til Liverpool á Eng-
landi, — og enginn varð hrifinn af þeirri
för.
í sjálfu sér leysti gufuskipið Savannah
engin vandamál — fremur en kjarnorku-
skipið með sama nafni gerir — en það
sýndi þó fram á, að eimskip gat skilað
fólki örugglega yfir hafið. Og með því að
sigla ofan úr fljótunum og út á opið hafið,
opnaði það augu umheimsins fyrir nýjum
vandamálum og möguleikum í senn.
Getur N/S Savannah komið jafn miklu
til leiðar — og auk þess á skemmri tíma?
Það er von þeirra, sem að smíði skipsins
standa. Savannah er ekki byggt til að sýna
fram á getu Bandaríkjanna eða til að
græða á því fé. Það á að vera brautryðj-
andi, sem táknar þróun kjarnorkualdar og
er um leið áþreifanlegt dæmi um fyrirheit
hennar...
ilisblaðið
149