Heimilisblaðið - 01.09.1961, Blaðsíða 2

SKUGGSJfl
Stormar, scm ckki
verður vart á jörðu
niðri. Vegna auk-
inqar Hug'liæðar
nútimaflugvéla
skeður það alloft,
að ]>ær lenda í öfl-
uguni loftstraum-
um, sem geisast
áfram með meira
eu 500 km. hraða
á klukkustund, i 6—15 km. hæð frá jörðu. í fyrstu
hafði þetta þau áhrif, að flugvélunum annaðhvort
seinkaði eða þær urðu á undan áætlun, eftir því,
tivort þær fengu meðvind eða mótvind, og ]>að gat
jafnvel skeð, að þær yrðu uppiskroppa með elds-
neyti og yrðu þvi að snúa við cða nauðlcnda. Nú
orðið hafa loftstraumar þessir verið rannsakaðir.
heir eru færðir inn á „liæðarveðurkort", og flug-
vélarnar notfæra sér þá til þess að stytta flugtimann
og draga úr eldsueytiseyðslunni. Loftstraumar þess-
ir stafa af mishitun á yfirborði jarðarinnar. Því
meiri sem mismunur hintans er, þeim mun hvass-
ari vindar blása á milli iiinna misheitu staða, því
að iiitinn leitar jafnvægis. Snúningur jarðarinnar
liefur sín áhrif á vindstefnuna. Vegna nútímatækn-
innar geta flugmenn nú fylgzt með slikum loft-
straumum í radartækjum sinum.
Köfnunarefni og
bruni. Um það bil
80% andrúmslofts-
ins eru köfnunar-
efni. Það er ónot-
hæft til inuöndun-
ar. Það stuðlar i
engu að bruna
benzins i mótorum.
Það ýtir ekki und-
ir bruna koianna í
ofninum. En er það þá með öllu gagnslaust? Alls
eklti. Margar jurtir nærast á ]>ví meðal annars. Auk
þess gerir það sitt gagn í sambandi við bruna. Ef
við stingum t. d. tréspæni með glóð í niður i ker
með breinu súrefni, blossar samstundis upp eldur
á honum og hann brennur upp til agna i einu vet-
fangi. Ef súrefni eitt saman léki um kolin i ofnin-
um, mundu ]>au brenna upp á svipstundu; ofninn
mundi sjóðhitna, en mcstur iiluti hitans mundi
rjúka upp um reykháfinn. 'Ef þannig væri ástatt við
cldsvoða, mundi slökkviliðið koma alltof seint.
Köfnunarefnið „þynnir" loftið, ef svo mætti segja.
Það dregur úr hraða brunans, og ]>ótt ekki væri
annað, gerir það með þvi ómetanlegt gagn.
Hversvegna syngur 1
símastaurum? í raun
syngur
ekki
og veru
sjálfum símastaurnum*
heldur herst „söngui
simaþráðanna gegnum
þá. Og simaþræðirnir
„syngja" ekki nenia :>ð
vetrinum eða í köldu
vcðri. Eins og nicnn al-
mennt vita, þenjast
1 hlutir út við hita °i
dragast saman við kulda. Sama máli gegnir um
símaþræðina. í sumarhitanum hanga þeir slaku
milli stauranna, en þegar vetrar, dragast þeir sam
an og striðka eins og strengir á hljóðfæri. Eins <>S
ekki þarf nema smávægilega snertingu til að vckja
liljóð af streng liljóðfæris, þarf ekki nema vindbl*
til að símaþráðurinn hljómi. Sá liljómur bergmá
ar og margfaldast í staurnum. Börnum þykir jafnan
mjög gaman að þrýsta eyranu upp að staurnum ok
Iilusta á liann „syngja".
Hversvegna skipt*
blöð jurtanna uni '>
á haustin? — Hvernifi
stendur á því, að lau
skrúð trjánna tekur •>
sig liina fögru haust
iiti, þegar sumri ha
ar?
í blöðum jurtanna
og laufi trjánna l»'r
fjöldi örsmárra efms-
agna, sem hafa í sér fólgin viss litaefni, svo sc
blaðgrænu, karotin (rautt) og xanthophyll '
Að sumrinu þekur græna litarefnið algerlega rauð°
og gulu litaefnin. En að hauslinu, ])egar þokUI
verða tíðari og nætur svalari, fara litaaffnim:>r
brátt að týna tölunni. Blaðgrænan verður fyrst t>
að lúta i lægra lialdi, og ])á koma liin litaefni"
Ijós. Þá skarta laufblöðin i hinum margvíslegustu
litum og taka síðan á sig gula og rauða liti, Þar
cinnig þau litaefni dofna og liverfa svo með ö »•
FRA AFGREIÐSLUNNI.
Póstkröfur verða nú sendar þeim, sem eiga óborS
að. Ef einhver, sem fær póstkröfu, liefur borgað,
endursendist póstkrafan óinnleyst. Látið Uka
grciðsluna vita um bústaðaskipti. — Munið, að sen
ekki peninga nema í ábyrgðarbréfi. Bezt er að sen
borgun i póstávisun.
kemur út annan
hvern
W W • •'t • •% •% KCIIIUI ut a»*»*** ^
tleimihshlaöio lmánuð tvö töiubioö
saman, 44 bls. VerS árgangsins er kr. 50.00. I 1‘U1S‘
sölu kostar hvert blað kr. 10.00. Gjalddagi ei ^
apríl. — Utanáskrift: Heimilisblaðið, Bergstaðastræ
27. Sími 36398. Pósthólf 304. - Prentsm. Oddi »• ■
If>
f
178
HEIMILISBLAP