Heimilisblaðið - 01.01.1964, Page 11

fengitímann sýnir karldýrið ekki þá var-
úð, sem því er annars svo eiginleg á öðr-
um árstímum; það lætur jafnvel stundum
sjá sig um hábjartan daginn. Ef maður
er svo heppinn að rekast á slíkt dýr, kem-
ur fyrir sjónir manns lipurlegt, brúnleitt
dýr, minna en venjulegur köttur, grann-
vaxið og stuttfætt. Annað hvort stekkur
hann eins og kólfi sé skotið, með bakið í
kryppu, ellegar hann læðist áfram léttilega
og af slægð, eins og slanga, með kviðinn
við jörð. Hann getur komið í ljós og horfið
á augabragði eins og elding, jafnvel svo,
að maður er ekki alveg viss um, hvort
maður hefur í raun og veru séð nokkurt
dýr eða það hefur verið hugarburður.
Kvendýrið er minna vexti en karldýr-
ið og fer sjaldan mjög langt frá greninu,
sem oftast nær er í grend við ársprænu
eða lón. Þegar hin verðandi móðir hugsar
sér fyrir samastað þar sem hún geti alið
unga sína, grefur hún sér stundum greni
— en hún getur alveg eins tekið til þess
bragðs að leggja undir sig bústað einhvers
annars dýrs. Og sá bústaður þarf ekki
einu sinni að hafa verið yfirgefinn af hin-
um rétta eiganda sínum. Ef minkurinn
vill leggja undir sig holuna, þá flytur hann
sig þangað ofur einfaldlega og losar sig
við íbúana. Á meðan dýrið bíður þess að
gjóta, fóðrar það greni sitt með grasi,
blöðum og mjúku hári úr eigin vetrarham,
sem það fellir um þetta leyti árs.
Minkurinn elur frá fjórum og upp í átta
unga. Þeir eru fjögurra centimetra lang-
ir, blindir og næstum snoðnir. Móðirin
auðsýnir þeim meiri kærleika en ætla
mætti af slíkum æringja. Þess eru jafn-
vel dæmi, að hún hafi látið unga sína éta
sig lifandi, ef hún hafði ekki næga mjólk
fyrir þá að leggja.
Eftir fimm vikna skeið eru ungarnir
orðnir sjáandi og feldur þeirra kominn í
ljós. Móðirin tekur að draga í búið, mýs,
vatnakrabba og annað góðgæti, sem þeir
geta reynt á tennur sínar. Þegar þeir eru
orðnir sjö vikna gamlir, geta þeir smám
saman farið í veiðiferðir með móðurinni.
Hún tekur þá til við að ala þá upp í drápi,
kenna þeim að ráðast á hvað sem fyrir
er, sem lífsanda dregur, og sýna enga lin-
kind eða vægð.
Engisprettur og önnur smákvikindi eru
tilvalin fyrir yrðlingana til að spreyta sig
á. Kannski rekast þau á fuglshreiður og
éta þá eggin eða ungana. Á viðavangi er
oft mikið um mýs, og stundum ræðst fjöl-
skyldan á kanínubæli eða bifursgreni. En
einkum eru það þó íbúar vatna og lækja,
sem ofarlega standa á matseðli minksins:
froskar, krabbar og því um líkt. Smáþrjót-
arnir litlu líkja með ákefð eftir móður sinní
og leggja sig endilanga á trjáboli, vatns-
bakka eða hvað sem það nú er, og bíða
eftirvæntingarfullir eftir næstu bráð.
Sjaldan líður á löngu, því að ungarnir
eru strax duglegir til veiða, og þeir hika
ekki við að ráðast á dýr sem eru miklu
stærri en þeir sjálfir.
Áður en sumarið er liðið, getur yngsta
minkakynslóðin séð um sig að öllu leyti
sjálf. Og einn góðan veðurdag hverfur
móðir þeirra frá þeim fyrirvaralaust. Brátt
fer þá að minnka vinskapurinn meðal hóps-
ins, sem eftir er, og leysist hann þá sund-
ur og hver fer sína leið. Þegar líða tekur
á haustið, tekur feldur þeirra á sig dökk-
brúnan lit, verður þykkur og mjúkur og
vaxinn dökkum og gljáandi hlífðarhárum
yzt. Framan á kokinu er brúni liturinn
rofinn af skjannahvítum bletti, og fleiri
blettir fyrirfinnast á kviði dýrsins. Skott
dýrsins er annaðhvort dökkbrúnt eða
svart.
Minkurinn ber næstum öll sérkenni
þeirrar spendýraættar, sem hann tilheyr-
ir. Hinsvegar ber hann þau ekki öll í jafn
ríkum mæli. Moskusþefurinn af minknum
er ekki eins áleitinn og viðloðandi og hjá
þefdýrinu, en samt er hann næsta kæfandi,
ef maður fær hann í nasirnar. Minkurinn
kann ekki eins vel við sig í vatni og otur-
inn, en á milli táa hans sér móta fyrir
sundfitum, og þær gera honum mögulegt
að standa sig vel í sundíþróttinni. Mink-
urinn er sem sagt vel útbúinn í það að
mæta óvenjulegum og ólíkum kringum-
stæðum.
Hinn liðugi og forvitni minkur er alltaf
á þveitingi. Ef maður rekur slóð hans í
snjó, getur maður séð, hvernig hann ver
HEIMILISBLAÐIÐ
II