Heimilisblaðið - 01.09.1965, Blaðsíða 6

grábjörn synda þvert yfir vatn, slá hramm-
inum í bakkann fyrir handan og synda
rakleitt til baka. I annað skipti hafði ég
annan björn á hælunum á mér margra
kílómetra vegalengd. En hann hafði ekk-
ert illt í hyggju; hann var bara forvitinn.
Sömuleiðis hef ég orðið fyrir þvi, að björn
hefur stungið hausnum inn í tjaldið til
mín og sleikt mig í framan.“ Og eftir stutta
þögn bætti hann við: ,,Ef þú veizt, hverju
grábjörn kann að taka upp á í næstu andrá,
þá veiztu meira en hann sjálfur veit.“
Nú er svo komið, að örlög grábjarnarins
hanga á bláþræði, því hann er eftirsóttasta
veiðidýr í þessum heimshluta. Hann er
orðinn friðlaus á þeim slóðum þar sem
hann var áður einvaldur, þannig að nú eru
ekki eftir nema um 20.000 í Alaska og
áreiðanlega ekki nema um 500 í öðrum
hlutum Bandaríkjanna. Hinir síðasttöldu
eru svo til allir í þjóðgörðum landsins, þar
sem ferðamenn geta virt fyrir sér þetta
skapmikla rándýr, sem eitt sinn var
ókrýndur konungur auðnanna, en gerir sér
nú að góðu að róta í ruslakirnum þjóð-
garðanna.
Alvarlegasta ógnunin við grábjörninn
eru þó hin nýju veiðifyrirmæli, þar sem
hann er veiddur úr flugvélum. I litlum,
snúningsliprum vélum er hann eltur uppi
varnarlaus á víðavangi, síðan er lent í
grennd við hann og ,,veiðimaðurinn“ á
ofur auðvelt með að sigra hann með skot-
vopni sínu. Heyrzt hefur einnig, að veið-
in sé oft stunduð af tveim vélum sam-
tímis. önnur vélin setur veiðimennina á
land, en hin sveimar yfir svæðinu, eltir
dýrið uppi, gefur mönnum upplýsingar um
hvar það heldur sig, og björninn hefur
ekki hið minnsta tækifæri til undankomu.
Hvaðanæva úr heimi hafa dýrafræðing-
ar og veiðimenn hvatt yfirvöld Alaska til
að koma í veg fyrir það, að grábirninum
verði eytt. Eins og komið er, hefur tekizt
að banna slíkar veiðar úr lofti í einu af
26 eyðihéruðum landsins, og friðunartím-
inn á vorin hefur verið lengdur, þannig að
erfiðara er fyrir veiðibráðamenn að elta
dýrin uppi með skíðaflugvélum.
En þetta tryggir ekki björninn mót þeim
stöðugt aukna fjölda veiðimanna, sem
182
fljúga yfir auðnir Alaska. 1 rauninni er
aðeins um eina björgunarleið að ræða:
Alaska verður að banna allar veiðar úr
lofti, og yfirleitt gera veiðilögin strangari
svo að um munar.
Þegar grábirninum er borin á brýn skap-
illska, stafar hún meðal annars af því, að
dýrin verða einatt fyrir slysaskotum frá
óreyndum veiðimönnum, sem ekki tekst
að drepa þau, heldur aðeins særa þau; auk
þess þjást dýrin einatt af sjúkdómum, oft
út frá slíkum sárum. Tökum til dæmis
„Gamla rum“, risastórt karldýr sem hafð-
ist við á bökkum Unuk-fljóts í suðaustur-
Alaska. Urrið í honum var svo yfirgengi-
lega hátt og óhugnanlegt, að fæstir veiði-
menn þorðu að leggja leið sína inn í eyði-
dalinn, sem þó var orðlagður fyrir urriða-
og laxagengd í ánni. Óðara og björninn
varð mannaferða var, jók hann öskur sitt
um allan helming.
Smám saman komust menn að raun um»
að dýrið var orðið vitstola. Það var hættu-
legt mönnum, og sérhver taldi það skyldu
sína að vinna á því. Og að lokum tókst
það. Hin risastóra hauskúpa var höfð til
sýnis, svo að allir gætu virt hana fyrir sér.
En heldur betur sljákkaði í áhorfendum>
er þeir sáu hvernig höfuðkúpan var leikm-
Nú varð mönnum ljóst, hvers vegna „Gamh
rumur“ hafði hatað mannveruna: Árum
saman hafði björninn ætt um auðnirnai
með riffilkúlu blýfasta djúpt í heilanum.
„Hvers vegna er máfurinn að vappa þarna,
mamma veiddi laxinn handa okkur."
HEIMILISBLAP15