Heimilisblaðið - 01.03.1969, Blaðsíða 7

Gaman var að fylgjast með því, hvernig
það var, þegar engu var líkara en þeir væru
að bjóða hver öðrum góða nótt. „Þeir tvístíga
°iikið,“ skrifaði ég. „Það er eins og þeir
rabbi saman — með fótum og vængjum. Einn
íuglinn kemur sér fyrir um stund, en flytur
S1g svo úr stað og sezt örskammt frá öðrum
fugli, blakar vængjum andartak eins og í
varnaðarskyni.“ Þannig kemst hver og einn
fugl
smám saman á eins konar „öryggis-
svæði“, sem hann getur helgað sér einum;
Bieð því móti hefur hver fugl sitt pláss, og
samt sitja þeir nógu þétt til að njóta hlýju
hver frá öðrum. Um kaldar nætur þyrpast
lynghænumar svo þétt saman, að þær bein-
|ínis snerta hver aðra, en snúa þó allar höfði
1 átt út úr hvirfingunni, þannig að þær verða
ftjótari til að verða varar við mögulega
hffittu. Sumir fuglar sitja svo þétt upp að
Vlsnum trjáblöðum beyki- og eikartrjáa, að
hlöðin beinlínis halda á þeim hitanum.
Puglar hafa hæfileika til að láta í ljós ótta,
°g þess vegna reyndi ég að veita athygli tísti
þeirra áður en þeir tóku á sig náðir. „Tístið
er nokkuð ótt og hvellt,“ skrifaði ég. En mér
láðist að bæta við því sem ég síðar tók eftir
nefnilega, að eins konar kvörtunarhljóð
Vlrtist koma í tíst þeirra eftir því sem hita-
stigið minnkaði. Klukkan 16,40 urðu allir
tnglarnir skyndilega þögulir. Þá var orðið
Svo dimmt, að innra eðli þeirra hefur mælt
Svo fyrir, að nú skyldu þeir sofna. Nóttin
Var skollin á, og hún var köld og dimm, enda
v°n á snjókomu. — Nú var verkefni mínu
hannig háttað, að ég átti að velja mér alveg
Serstakan fugl úr hópnum og fylgjast með
aiiri hegðun hans. Ég gekk feti nær runn-
anum. Einn snjótittlingurinn, sem lent hafði
1 jaðri þyrpingarinnar, teygði sig í sömu
andrá út í ljóskeiluna frá glugganum og sneri
höfði í átt til mín. Augun voru hálflukt og
syfjuleg, og bringufjaðrirnar voru úfnar, svo
hann gæti betur haldið á sér hita. í kíki mín-
Urn sá ég lítinn hvítan blett á nefi hans, sem
ekki var á nefi hinna fuglanna. Þar sem ég
stóð og virti fuglinn fyrir mér, gaf ég
honum nafnið „Zill“, en það fannst mér
111111 na á síðasta tísthljóð þessarra fugla áður
þeir tóku á sig náðir. Síðan gekk ég inn
1 húsið til þess að búa mig undir áframhald-
andi næturvöku.
•^æstu athuganir, á klukkustundar fresti,
^EIMILISBLAÐIÐ
báru ágætan árangur svo langt sem það náði.
„Zill tvístígur eilítið og færir sig lítið eitt.
Hann kroppar í átt til nágrannans, sem aft-
ur kroppar í hann á móti. Samkvæmt stað-
hæfingu sérfræðinga er slíkt nábúa-nart fugl-
anna í þeim tilgangi gert að örva blóðrásina
og auka þannig líkamshitann.“
Kl. 22 tók ég eftir því, að Zill hafði stung-
ið höfðinu undir væng. „Ljómandi,“ skrif-
aði ég. „Þegar hann hefur hniprað sig þannig
saman, er yfirborð hans minna og um leið
minna hitatap. Auk þess notar hann líkams-
hitann til að anda honum inn í fjaðurham-
inn.“
Nóttin sniglaðist áfram. Það tók að snjóa,
og frostið jókst til muna á skömmum tíma.
Um miðnætti var það 28 stig. Hljóð kirkju-
klukknanna í grenndinni heyrðist dempað
vegna snjódyngjunnar. Fuglamir voru
óhugnanlega rólegir. Ég skrifaði, áhyggju-
fullur: „Zill skelfur og þjappar sér nær ná-
granna sínum.“
Til þess að hrekja ótta minn á bug, fletti
ég nú upp í bókum þar sem fjallað var um
það, hvernig aðrir fuglar komast af um næt-
ur, þegar kuldi er hvað mestur. Igður, spæt-
ur hnythrjótar setjast að í holum trjám, þar
sem þessir fuglar geta komið hitastiginu inni-
fyrir upp í 20 stig yfir frostmark með lík-
amshita sínum einum saman. Endur hafast
við á tjörnum sínum miðjum, þar sem vökin
er og hlýjast. Dúfur og starrar koma sér
fyrir á syllum og svölum múrsteinshúsa, þar
sem grjótið varðveitir oft einhvern hita frá
sólskini liðins dags. Heysátur og hlöðuloft
veita einatt skjól hundruðum spörva og ann-
arra smáfugla.
Þegar ég gekk út fyrir um eittleytið, var
ég alvarlega uggandi um það, að fuglarnir
gætu ekki lifað af allan þennan kulda, því
að svo nístingskalt var, að mig tók í lungun.
Það snjóaði látlaust, og ég sá aðeins glitta
í Zill, sem kúrði í hnipri á grein sinni og
drúpti höfði gegn snærrokinu. „Ég held hann
þjáist í kuldanum,“ skrifaði ég, án þess að
reyna að vera tilfinningalaus og hárnákvæm-
ur. „Hann hefur tútnað út, rétt eins og hann
sé með lungnabólgu.“ Ég lagði frá mér penn-
ann og horfði á logandi rafljósið og raf-
magnsofninn. Hvemig var hægt að ná í leng-
ingarsnúru um þetta leyti sólarhrings? Ég
hraðaði mér til nágrannanna. Fjölskyldan
51