Muninn - 15.02.1972, Blaðsíða 2

SkÓLAMÁLAÞING í MA
Dagana 6. —16. febrúar var haldið þing í MA á
vegum Hagsmunaráðs. þar sem nemendur og kenn-
arar fjölluðu um ýmis mál sem varða skólann og
skólastarfið. Öllum nemendum og kennurum skólans
var frjálst að taka þátt í störfum þingsins, en sérstak-
lega var mælzt til þess að deildarstjórar og a.m.k. einn
nemandi úr hverri bckkjardeild sæktu þingið.
Á fyrsta fundi þingsins var ákveðið að þingfultrúar
skiptu sér í þrjá hópa sem fjalla skyldu um þessa
málaflokka: Menntaskólareglugerðina, framtíðarverk-
efni. og kennslu í einstökum greinum. Þessir hópar
lcomu síðan saman nokkrum sinnum og sömdu tillögur
sem lagðar voru fyrir lokafundi þingsins 13. og 16.
febrúar. þar sem þær voru ræddar og afgreiddar.
FRAMTBÐARVERKEFNI
1. Þingið áiyktar að taka beri sem allra fyrst upp
..stiga og punktakcrfi“ hér í skóla. Rökstuðningur:
Þar sem þetta kerfi hefur alla kosti fram yfir nú-
verandi kerfi, að undanteknum fáum framkvæmda-
atriðum, — fyrst og fremst í sambandi við húsnæði
og sundurslitinn skólatíma teiur þingið, að Mennta-
skólinn á Akureyri hafi betri aðstöðu en aðrir mennta-
skólar til þess að taka upp þetta kerfi. 1 þessu sam-
bandi má benda á það, að í MH, þar sem ákveðið er
að taka þetta kerfi upp næsta haust, er i vetur tvísett
í 1. og 2. bekk, auk þess sem nemendur eiga yfirleitt
margfalt lengra að sækja skólann þar en hér. Helztu
kostir stiga- og punktakerfisins eru þeir. að það gef-
ur mun bctri nýtingu á tíma nemenda, þar sem þeir
geta valið sér námshraða eftir getu. Einnig gefur þetta
kerfi möguleika á miklu fleiri námsleiðum heldur en
núgildandi kerfi. Auk þess má benda á það, að sam-
lcvæmt stiga- og punktakerfinu yrði ráðning kennara
í valgreinar auðveldari. þar sem ekki yrði nauðsynlegt
að ráða kennara í þeim til heils árs.
2. Þingið ályktar að skilyrðislaust beri að efna til
félagsfræðikennslu við skólann næsta vetur. .
1 þessu sambandi má minna á það, að i reglu-
gerðinni er beinlínis gert ráð fyrir félagsfræðikjör-
sviði með 33 einingum í hagfræði og félagsfræði,
sögu, heimspeki og sálfræði.
1 umræðum um þessa ályktun kom fram, að veru-
legur áhugi er meðal nemenda í 4. bekk, bæði stærð-
fræðideildar og máiadeildar, á þvi að komið verði á
fót féiagsfræðikjörsviði, svipuðu því, sem reglugerðin
gerir ráð fyrir. Hafa nokkrir nemendur hug á þvi að
skipta um skóla, verði ekki um féiagsfræðikjörsvið
að ræða hér i skóla.
3. Þingið ályktar að gefa verði nemendum kost á
að vinna heimanám sitt í skóianum, þar sem þeir
ættu kost á leiðbeiningum, handbókum og öðrum hjálp
artækjum. I þessu sambandi má benda á þann mögu-
lcika, að nemendur úr efri bekkjunum gætu að ein-
hverju leyti komið í stað kennara við leiðbeiningar
og eftirlit. — Samanber 72. grein reglugerðar.
4. Þingið ályktar, að nemendum MA beri að vera
með í ráðum við ráðningu nýs skólameistara.
Þingið telur nauðsynlegt, að ákvörðun í þessu máli
verði tekin sem fyrst og nýr melstari verði valinn
i síðasta lagi 1. júní næstkomandi.
RÖKSTUÐNINGUR:
1. Til þess að nemendur geti verið með í ráðum
við ráðningu meistara, verður að taka ákvörðun áður
cn skóla lýkur. — 2. Með hliðsjón af óhjákvæmi-
legum breytingum á kennslu næsta vetur, bæði vegna
rcglugerðarinnar og þeirra atriða, sem fram koma í
ályktunum þingsins, er nauðsynlegt að sá maður, er
gegna mun starfi meistara næsta vetur, taki við
starfinu strax í vor.
5. Þingið mælir með því, að ráðningartími skóla-
meistara verði 4 ár.
t umræðum um tvo síðustu liðina lýstu allir við-
staddir kennarar yfir eindregnum stuðningi sínum
við þá.
6. Þingið tclur, að útvegun allra námsbóka, bæði
erlendra og innlendra, eigi að vera i höndum
ríkisútgáfu námsbóka og að bækurnar eigi að vera
ókeypis.
SKÓLALÝÐRÆÐI
I.
f dag er í skólanum einræðisstjómarfyrirkomulag
með ráðgefandi fulltrúaþingi (þ. e. skólaráð) (sbr. 63,
64 og 76). Þingið telur, nieð tilhöfðun til sögulegrar
rcynslu, að það stjórnarfyrirkomulag sé farsælast,
þar sem hvcrjum og einum þegn (í þessu tilviki
nemendum og kennurum) er tryggður jafn réttur
og tryggð jöfn aðstaða til að láta sjónarmið sitt í
ljós og hafa bein áhrif á stjómun og stjórnskipun
samfélagsins (i þessu tilviki skólans). Því er það
vilji þingsins, að stefnt verði að beinu lýðræði í
skóianum ú jafnréttisgrundvelli og þvi komið á hið
fyrsta.
I þessu sambandi vill þingið niinna á eftirfarandi
atriði:
1. ! 2. gr. reglugerðarinnar stcndur svo: „Það er
markmið menntaskóla að . . . búa þá undir . . .
þátttöku í lífi og starfi þjóðfélagsins." Það er skoð-
un þingsins .að ekki sé vænlegt að markmið þessarar
greinar náist með því að láta þegna skólans lifa við
einræðisstjórnarfyrirkomulag skóianna eins og það
er í dag. Er það slæmur undirbúningur fyrir þátt-
töku í lífi og starfi lýðræðisþjóðfélagsins.
2. Það er skoðun þingsins, að eftir því sem almenn
þátttaka í umræðum um samfélagið (í þessu tilviki
skólann) og gagntýni á það sé meiri, þeim mun far-
sælli verði stjómun þess.
Því er það m. a. hlutverk skólans að hvetja til og
efla þessar umræður. Það verður bezt gert með því
að færa völd og ábyrgð jafnt yfir á alla þegnana, þ.
c. með skólalýðræði.
3. Þingið harmar þá gagnkvæmu tortryggni, sem
ríkir milli yfirvaldsins og þegna þessa samfé-
lags okkar. skólans. Þingið bendir á, að eina leiðin til
að eyða tortryggni sé að nema brott öll þau laga-
ákvæði, sem veita skólastjóra einræðisaðstöðu.
4. Þingið vill ennfremur benda á, að vegna þess
að skólinn er fámcnnt samfélag, þá sé tiltölu-
lega auðvett að koma í framkvæmd beinu lýðræði á
jafnréttisgrundvelli.
II.
Einnig er það skoðun þingsins, að ef tryggja eigi
farsæla stjórn i skólanum, þar sem réttur þegnanna
(kcnnara og nemenda) er tryggður. þá beri að sund-
urgreina valdið í sín þrjú valdssvið, þ. e. löggjafar-
vald, framkvæmdavald og dómsvald.
1. LÖGGJAFARVALD
Eins og nú er háttað, er löggjafarvaldið í höndum
landsstjórnar og ráðuneytis. Þingið telur ekki rétt
að breyta því fyrirkomulagi (að sinni).
Hins vegar á samkvæmt 80. gr. reglugerðarinnar
hver skóli að setja sínar scrreglur.
Þingið álitur það brýna nauðsyn. að scrreglur MA
verði skráðar, þannig að framvegis verði dæmt eftir
skriflegum lögum en ekki hefðum og duttlungum
yfirvalds skólans.
Auk þess bendum við á, að það sé lágmarkskrafa
um réttaröryggi þegna skólans (nemenda og kennara)
að þeir viti hvað séu lög í þessum skóla.
Kosin yrði leyniiegri kosningu fimm manna nefnd
til að skrá þessi lög. Yrði sú kosning á jafnréttisgrund
velli, þannig að atkvæði kennara og nemenda væru
jöfn. Þó skuli þess gætt, að tveir kennarar sitji í
nefndinni og þá þrír nemendur. Lögin síðan borin
undir almennan skólafund og nægði einfaldur meiri-
hluti til samþykktar.
2. DÓMSVALD
Setja skal á fót „skóladóm", sem dæmi um öll
agabrot þegna skólans og fjalli einnig um ágrein-
ingsmál vegna franikvæmdar eða túlkunav á reglu-
gerð.
Dómendur skulu vera fimm, þrír nemendur og
tveir kennarar.
Dómendur skulu kosnir í leynilegum kosningum,
þar sem nemendur og kennarar skulu liafa jafnan
atkvæðisrétt. v
Kennarar og nemcndur cvu skyldugir að taka kosn-
ingu.
3. FRAMIfVÆMDAVALD
63. grein. Þingið leggur til, að 1. málsgrein hljóði
svo: Yfirstjórn skólanna cr menntamálaráðuneytið.
Skólastjórn er skólastjóri og skólaráð undir forsæti
hans. Skólaráð skipa þrír nemcndur og tveir kenn-
arar kosnir leynilegri kosningu, jiar sein atkvæði
kcnnara og nemenda e:-u jöfn og hafa þeir allir
jöfn réttindi. Skólastjóri er skólasíjðrn til aðsioðar um
stjórn skólans og rekstur. Skólastjðri kveður skóla-
ráð til fundar með reglulegu millibili og auk þcss
cftir þörfum. Ef ágreiningur rís í skólastjörn, ræður
meirihluti atkvæða. Falli atkvæði jöfn, skoðast til-
lagan felld.
III.
Það er skoðun þingsins, að heimavist MA og skól-
inn séu tvær aðskildar stofnanir.
Það er vilji þingsins, að stjórnfyrirkomulag sam-
bærilegt framangreindu mtillöguin verði upp tekið
á heimavist.
(Þá er átt við:
Að kosin verði löggjafarnefnd af vistarbúum, þó
þannig að húsbóndi heimavistar sé sjálfkjörinn.
Lögin yrðu síðan borin undir almennan vistarfund.
Nægi einfaldur meirihluti til samþykkis.
Að kosin verði Vstiardómur af vistarbúum, sem í
eigi sæti vistarbúar eingöngu.
Að kosið verði Vistarráð af vistarbúum, sem í eigi
sæti vistarbúar cingöngu. Húsbóndi heimavistar vcrði
Vistarráði til aðstoðar.)
Þingið vill leggja sérstaka áherzlu á, að það verði
gcrt hið bráðasta.
Þingið vill lýsa ánægju sinni með framgang má!a
í ML, er vistarbúum var aflient stjórn vistarinnar,
og telur það fordæmi til eftirbreytni.
Ath. Breyta verður gr. 53, C 3 lið, í samræmi við
ofangreint, þannig:
Menntamálaráðuneytið ræður húsbónda, og skal
hann hafa með höndum unisjón í heimavist nemenda.
Þingið telur að nauðsyn sé á að lög um hcimavist
MA verði tekin til gagngerðar endurskoðunar og
þar á meðal 10. gr. og 12. gr. gjörbreytt.
FR4MKVÆMD
REGLUGERÐAR
Þingið benti á það, að eftirfarandi greinar reglu-
gerðarinnar eru að mestu leyti hunzaðar.
15. g.
Kennslan skal í hvívetna miða að því að glæða
sjálfstæða hugsun og andlegan heiðarleik nemenda.
Skulu kennarar, eftir því sem hver námsgrein gefur
tök á, veita nemendum tækifæri til að efla dóm-
greind sína og sanngirni með því að kynnast ólíkum
kenningum og skoðunum, gagnrýna viðhorf og nið-
urstöður og fella rökstudda dóma. Skal jafnan að því
stefnt, að nemendum skiljist af eigin raun, að mark-
mið námsins er ekki fyrst og fremst að tileinka sér
viðtekin þekkingaratriði eða sjónarmið, heldur að
læra að umgangast staðreyndir og hugmyndir af
heiðarleik, víðsýni og umburðarlyndi.
17. gr.
Skólastjóm skal gæta þess, að námsþoli nemenda
sé ekki ofboðið. Sérstök áhcrzla skal á það iögð, að
vinnuálag sé sem jafnast og kennslu þannig hagað,
að stilla megi kröfum um próflestur í hóf. Einnig
skal þess gætt, að vinna nemenda skiptist á náms-
greinar eftir sanngjörnum hlutföllum, og skal skóla-
stjóm sjá svo um, að deildarstjórar hafi sem nánasta
samvinnu sín á milli um þetta efni.
72. gr.
Stefnt skal að því, að nemendur og kennarar geti
lokið sem mestu af daglegir vinnu sinni i skólanum.
Svo skal til haga, eftir þvi sem unnt er, að kennslu
Ijúki sem fyrst á laugardögum og undirbúningsvinna
nemenda um helgar verði sem minnst.