Heimir - 01.09.1909, Blaðsíða 14
IO
H E I M I R
Mótmælendafélagið á Þýzkalandi
Mótmælenda félagiö (Protestantenverein) svo nefnda var stof-
naö í Eisenach á Þýzkalandi áriö 1865. Ariö áöur hafSi þáver-
andi páfi Píus níundi sentút umburöarbréf meö mótmælum gegn
vísindalegum rannsóknum í trúmálum. Tilgangur stofnenda
félagsins var, aö vinna á móti afturhaldsanda og bókstafstrú
katólsku kyrkjunnar á þýzkalandi. Þegar í byrjun gengu
margir nafnkendir menn í félagiö og þaö útbreyddist um alt
Þýzkaland á skömmum tírna. Nokkru eftir aö félagiö var
myndaö sameinuöust önnur eldri félög, er höföu veriö stofnuö
um miöja 19 öldina í því skyni aö vinna aö sameiningu lútersku
ög endurbættu kyrknanna á þýzkalandi, mótmælenda-félagiun
og tóku upp nafn þess. Félagiö hélt áfranr starfi sínu í frjáls-
lyndisáttina, og mætti þarafieiöandi mótspyrnu og óvináttu frá
afturhaldsprestum og stjórnendum mótmælenda kyrknanna
sjálfra. Nokkrir frjálslyndir prestar mistu embætti sín. Viö
þessa mótspyrnu hnignaöi félaginu nokkuö, sérstaklega eftir aö
ný hreyfing, er vildi afnema allar heimspekis skoöanir úr trúar-
brögöunum og hverfa til eintómrar trúartilfinningar í anda
Lúthers, reis 'upp. Þessi stefna var mótmælendafélaginu, er
iagöi aðal áherzluna á skynsamiegar skoðanir, andstæö og bar
því skort á trúarhita á brýn. En félagið hefir þrátt fyrir þessar
rnótspyi nur haldiö uppi merki frjálslyndisins og rannsóknarinnar
í þýzku kirkjunni, og þaö heldur áfram starfi sínu í þá átt aö
samrýma trúarbrögö viö vísindalega þekkingu nútímans meö
mjög góöum árangri.
Séra Max Fischer, doktor í guöfræöi, frá Berlín lýsti til-
gangi félagsins á þessa leiö í ræöu, sem hann hélt í Boston í
fyrra á alþjóða fundi unitara og annara frjálslyndra manna:
“ Mótmælendafélagið hefir nýja þroskun mótmælenda trúar-
innar fyrir augum, sem er sú. aö ávextir trúarinnar veröi ekki
aö uppbyggja kyrkjustofnanir, heldur aö vinna verk guös í
heiminum, aö lífiö veröi ekki lengur skoöaö frá sjónarmiði yfir-