Heimir - 01.09.1909, Page 17

H E I M I R
13
Flestir hafa látiö sér nægja sögusögn annara, og þaö miöur vin-
veitta sögusögn stundum. þaö er því engin furöa þó inaöur
reki sig stundum á vanþekkingu og misskilning þeim viövíkjandi,
og þaö jafnvel hjá þeim, sem ættu aö vera þeim kunnugir.
Hvort sem menn eru einni stefnu hlyntir eöa mótfallnir, er
þeinr nauösynlegt aö þekkja hana meira en aö nafninu til. Bæöi
vörn og mótmæli í þeim málum, sem eru lítt kunnug, veröa lít-
ilfjörlcgt kák. Þegar menn hafa aöeins nafniö eitt til aö byggja
v á veröa dómarnir sleggjudómar og lotið glamuryröi, sem ekkert
má leggja uppúr.
Unítaratrúin veröur ekki þekt á réttan hátt nema að hún sé
skoöuö sem hreyfing í sögu hinnar kristnu kyrkju. Og þaö þarf
meira en aö þekkja sögu þessarar hreyfingar frá þeim tíma, er
hún byrjar sem ákveðin og sérstæö hreyfing í sögunni, tildrög
hennar og orsakir verða einnig aö takast til greina. Sé hún
þannig skoöuö mun iiestum óhlutdrægum og réttsýnum mönn-
um virðast, aö hún sé eðlileg og óhjákvæminleg afieiöing vissra
skynsemistrúarstrauma.er meira eöa minna hefir á brytt í kristnu
kyrkjunni frá byrjun. Þessir straumar hafa komið í ljós á
margvíslegan hátt, sem ekki er rúm til aö ræöa ýtarlega í þetta
sinn, en þeir sem söguna þekkja kannast vel viö þá. U111 veru-
lega þekkingu á únítarískum trúarskoöunum getur þá fyrst veriö
aö ræða er þessi tildrög hreyfingarinnar, og síöan hreyfingin
sjálf, eru gerð aö ratinsóknarefni á alvarlegan og óhlutdrægan
* hátt.
Annað sem benda má mönnum á, bæöi þeim, sem eru
' ' únítarískum trúarskoöununr hlyntir og þeim, sem þaö eru ekki
er, hversu mikiö af þeim skoöunum er nú þegar komiö inní
íslenzkt lúterskt trúarlíf og skoöanir. Þaö stendur á sama
hvort menn vilja kannast viö þaö eða ekki, þaö er þar, verkin
sýna merkin. ÞaÖ má segja þetta án þess að gera nokkra til-
raun til aö gera lítiö úr þvf sem aörir haía gert í sömu átt, eöa
þeim áhrifum, sem hafa borist frá öörum hreyíingum. Þeir
sem ekki vilja kalla sig únítara ættu aö ganga úr skugga um
hvort þeir hafa ekki tekið eitthvað aö láni, og hvort það væri