Heimir - 01.09.1909, Blaðsíða 19

Á ItEilíu, einsog í flestum öörum -löndum hafa nýjar stjórn-
mála og mannfélagsskipulags hrej'fingar komiö mikiö í ljós á
síöari árum. Sérstaklega hefir sósíalista stefnan rutt sér til
rúms á meöai fátæ.kari lrluta þjóöarinnar. I Evrópu hvarvetna
eru sósíalistarnir andstæöir kyrkjuvaldinu og eins á Italíu. En
inenn, sern eru kyrkjunni hlyntir hafa víöa komið fram meö
sérstaka tegund af sósíalisma, sem þeir, kalla kristilégan sósíal-
isma. Á Italíu og víöar eru til menn, er vilja aöhyllast þennan
kristilega sósíalisma í einhverri rnyr.d, en segjast jafnframt vera
katólsku kyrkjunn i trúir. Ennfremur vilja þeir aö kyrkjan
hætti öllum kröfum til síns fyrra veraldlega valds. Þessir ínenn
ern modernistar í stjórnmálalegu og samfélagslegu tilliti. Þeir
vilja láta kyrkjuna breyta afstöðu sinni í samræmi við þeirra
eigin hugmyndir, en vilja alls ekki segja skiliö við kyrkjuna þó
hún hafi altaf fordæmt skoöanir þeirra.
Guöfræöis modernistarnir eru annar flokkur. Þeir leggja
aðal áherzluna á viötekningu nýrra vísindalegra aöferöa í guö-
fræöinni. Þeir vilja láta katólsku kyrkjuna taka upp hærri
krítíkina og sögulega rannsókn í trúmálum ytirleitt. Þeir
viöurkenna aö í öllum trúarbrögöum sé eitthvaö gott aö finna,
en halda fram aö kristindómurinn sé hin sannasta trú. Kat-
ólsku kyrkjuna viöurkenna þeir sem verndara og viöhaldara
þessarar sönnustu trúar, en til aö geta veriö þaö á réttan hátt
þarf hún að breytast og fylgja tímanum. Þessir rnenn ganga í
ýmsum atriðum furöu langt í frjálslyndis áttina, en samt viröast
þeir yfirleitt vera langt frá því aö hafa skift um skoðanir í
aöalkenningum kyrkjunnar, sem þó frá sannfrjálslyndu sjónar-
tniöi veröa að falla, sé þeim aöferðum beitt til hlítar, er þeir
segjast vilja láta kyrkju sína aöhyllast.
I þriöja lagi má nefna þá modernista, sem heimta meira
trúarírelsi fyrir einstaklinginn innan katólsku kyrkjunnar.
Þessi flokkur skiftir sér lítiö af málum þeim, er snerta kyrkjuna
sem heild, hvort heldur guöfræöisleg eöa stjórnarfaisleg ;
hann leggur aöaláherzluna á. aö einstaklingurinn hafi meira
frelsi en nú á sér staö til þess aö leggja rækt viö sína eigin
hugsun og tilfinningu í trúarefnum. Þessi tilhneiging hefir