Heimir - 01.09.1909, Blaðsíða 20
6
H E I M I R
altaf átt sér staö í katólsku kyrkjunni og einnig í mótmælenda-
trúar kyrkjum, hún hefir komiö í Ijós í dulspekinni (mysticism)
og öörum hreyfingum er hafa reynt aö varpa af sér kreddu- -og
guösþjónustusiöakerfum þeim, er viötekin hafa veriö. Þetta
er sá iiokkur modernista, er á auöveldastan hátt getur átt sér
staö og vaxiö innan katólsku kyrkjunnar, en um leiö sá, sem
hættast er viö aö minst láti til sín taka er til verulegra umbóta
kemur.
Modernisminn er allsterk hreyfing, og flestir frjálslyndir
menn munu viðurkenna aö hanu sé hreyfing, sem stefnir í rétta
átt og sé líkleg til að veröa til þess aö auka andlegt frelsi í
heiminum. En þrátt fyrir þaö er hann ekki gallalaus—Stærsti
gallin er mótsögnin, sem felst í afstööu modernistanna gagnvart
katólsku kyrkjunni.
Ein af ákærum kyrkjunnar gagnvart modernistunum er sú,
aö þeir hafi sörnu afstöðu sér gagnvart og þeir, sem utan kyrk-
junnar standa. Þessu mótmæla modernistarnir harölega, þeir
kalla sig sann katólska, þeir vilja viötaka þær hugsana og rann-
sóknaraöferöir, sem hafa leitt rnenn til aö skilja viö katólsku
kyrkjuna, en samt vilja þeir umfram alt halda nafninu. í
þessari afstööu liggur mótsögn, sem ómögulegt er aö verja.
Hversu æskilegt sem það kann að vera að umbæta katólsku
kyrkjuna verður því þó ekki neitaö að umbæturnar tilheyra á
engan hátt katólsku kyrkjunni. Þær eiga upptök annarstaðar
og modernistarnir vilja leyfa þeim rúm innan kyrkjunnar, En
páfinn, sem ekkert viðurkennir sem rétt nema þaö sern kyrkjan
liefir áöur viöurkent, hefir á alveg réttu aö standa er hann
heldur fram að modernisminn sé ókatólskur og aö þeir menn,
sem hann aöhyllast séu ekki sann katólskir. Væri hann
modernistunum sjálfum samdóma þá yrði hann um leið aö
kannast við að margar þær skoðanir, sem katólska kyrkjan hefir
barist á móti hafi verið réttar, hann yröi þá aö viöurkenna íleira
cn modernismann sem góða katólsku. Hitt er annað mál hvort
meira umburðarlyndi af lians hálfu væri ekki ávinningur fyrir
katólsku kyrkjuna.