Heimir - 01.09.1909, Page 21

HEIMIR
'7
Annaö þaö sem athugavert er viö afstööu modernistanna er
hvort þeir sjálfir kæmu ekki meiru til leiöar með því að rísa upp
á móti páfavaldinu og segja skiliö viö katólsku kvrkjuna ef á
þyrfti aö halda. Skoöanir þeirra hafa veriö dæmdar rangar, og
þeim sjáífum hefir verið úthúöaö fyrir vantrú og ptrúmensku
viö kyrkjuna, rit þeirra hafa veriö sett á skrána yfir rit þau, er
enginn katólskur maöur má lesa, Alt þetta vilja þeir heldur
þola en að segja skiliö viö kyrkjuna. Margir efast um aö
hreyfingin geti afkastað nokkru verulegu á þennan liátt, en
modernistarnir sjálfir viröast álíta ómissandi aö þeir séu kyrrir
í kyrkjunni. Afieiöingin af þessari afstööu, þó alt, sem henni
er hægt aö segja til málsbóta sé viöurkent, er sú, aö modern-
isminn er svo óákveðinn, svo skiftur á milli tveggja andstæðra
aöalstefa, að það er lítil eöa engin von, aö í núverandi ásig-
komulagi sínu fái hann nokkrum verulegum breytingum áorkað
innan kyrkjunnar. Þetta er álit margra þeirra, er bezt hafa
kynt sér hreyfinguna, t. d. prófessors Adolfs Harnacks í Berlín,
og álitiö er ekki bygt á neinni óvild gegn hreyfingunni, heldur
á reynzlu liðinna tíma. Því miður hafa modernistarnir hingað
til ekki veriö nógu ákveönir, þeir hafa ekki getað losaö sig við
þá hugsun aö katólska kyrkjan sé í sjálfu sér sú bezta kyrkja
sem til er þrátt fyrir alla þröngsýni og afturhald ; þeir vilja
umburöarlyndi og talsvert frjálslyndi en ekki einbeitta áfram
hafdandi stefnu. Þarafleiðandi eru umbóta hugmyndir þeirra
á reiki, og þeir, aö margra áliti, sjálíuin sér ósamkvæmir. En
þrátt fyrir gallana er þó modernisininn ein af merkilegustu
hreyfingum nútímans. Hann sýnir betur en nokkuö annað aö
alstaöar eru einhverjir sem heimta framför og eðlilegan þroska.
Þaö, aö menn þeir, er hreyfingunni hafa af staö komið kannast
viö aö andleg framþróun sé rétt ber að viröa og líta á með
sanngirni.