Heimir - 01.11.1910, Blaðsíða 7

H E I M I R
55
til aö. hafa. Þaö er alveg satt aö úníiarar hafa enga trúarjátningu,
vilja enga trúarjátningu liafa. Unítarísk trúarjátning væri í
raun og veru ekkert annaö en uppgjöf þeirrar stefnu, sem
ltreyfingin frá því fyrsta hcfir fylgt. Hún væri þaö vegna þess
aö trúnrjátning, hvernig sem hún er löguö, hlýtur altaf aö binda
þá,sem hana viöurkenna.viö þær skoöanir, setn í henni felast,og
u/n leiö aö banna þeim aö hafa aörar. Þetta er tilgangur trú-
arjátninganna, þctta er þaö sem þær hafa .gert og gera enn í
tlag.og munu altaf gera, á meöan þær eru trúarjátningar. Uní-
tarar veröa þess vegna aö taka því, aö sýnast óákveönir í skoö-
unum sínum í augum niargra sem nauösynlegum ókosti—ef þaö
er ókostur—á meöan núverandi hugsunarháttur í þeim efnum
ríkir. En hitt er annaö mál, hvort aö skoöanir únítara eru í
rautt og veru óákveðnar, þegar þær eru skoöaöar frá öðrum
sjónarmiðum en þeirra manna, sem bera einhverja þrönga trúar-
játningu efst í huga sér. Þó aö vér veröurn að taka skoðun
einhvers manns á einhverju sem hans einstaklingsskoöun, sem
hann getur ekki sagt um aö sé bindandi fyrir neinn nema sig,
þá leiöir ekki af því.aö hún geti ekki verið skoöun margra annara;
og því síöur, aö hún þurfi á nokkurn hátt aö vera óákveðin.
Þaö eru til tnargar skoöanir.og það skoðanir, sem ekki er hægt
aö villast um hvað þýöi, sem únítarar aöhyllast yfirleitt; en þó
er enginn únítari til, sem geti sagt viö nokkurn mann : þessa
skoðun verður þú aö hafa eöa þú getur ekki boriö nafniö únítari.
Idvort setn menn geta skiliö þetta eöa ekki, hvort sem þeir vilja
skilja þaö eöa ekki, þá er því svona farið, og veröur svona aö
vera samkvæmt únítarískum skilningiá hvaö skoöanafrelsi sé.
Eitt af því sem únítörum kemur saman utn er guöstrú.
Unítarar eru, aö svo miklu leyti sem ég þekki til, undantekning-
arlaust guöstrúarmenn. Hvaö þýöir þaö ? Þaö þýöir alls ekki
aö guðshugmynd þeirra allra sé eins ; þaö er langt frá því aö svo
sé. En þaö þýðir,að í þeirra augum er tilveran ekki samsafn
af dauöum hlutuin og blindum öflum, heldur er eöli hennar sem
heildar þannig fariö, aö sálarlíf mannsins, hugsun hans og vilji,
er á einhvern hátt hluti af samskonar alheimslífl. Lengra en
þetta, er mér óhætt aö segja, að únítörum beri ekki saman í