Heimir - 01.11.1910, Qupperneq 10

58
H E 1 M I R
til sé frjáls vilji, sein getur valiö og hafna'ö, sem getur beitt þeim
kröftum, er hann á yfir aö r.iöa samkvæint innri hvöt. Frelsi, í
hvaöa skilningi sem oiöiö er notaö, þýöir ákveöiö ástand ein-
hverra manna, annars þýöir þaö ekki neitt. Og trúfrelsi eöa
skoöanafrelsi, eins og réttara er að nefna þaö, er þetta ástand
manna meö tillititil trúarbragðanna. Unítaratrúin er þesskonar
andlegt ástand, eins og öll saga hennar hlýtur aö sanníæra oss
um. Framför er hún á þann hátt, aö hún tekurá móti hverjum
nýjum sannleik, sem á einhvern hátt getursnert lífsskoðanirnar,
og sannleikur. sem ekki getur gert það, er vandfundinn. Fram-
förin er annaö meira en breytingin eintóm, hún er notkun liins
nýja sannleiks i þjónustu mannsandans.
Þaö væri hægt aö segja miklu meira um hvað únítaríska
stefnan er, ef tími leyfði. En ég tók fram í byrjun að örstntt
yfirlit yfir þaö, sem mér virtist þýðingarmest, yrði að nægja.
Hvort mér hefir tekist aö benda ykkur á kjarna hennar veit ég
ekki, en ég heli leitast viö að draga fram það sern hefir ráðiö
stefnunni sögulega og það sem nú er skoðanir únítara yfirleitt í
þeirri von. Ég vil aðeins að endingu taka fram, að öll trú,
hverju nafni sein hún nefnist, og allar lífsskoðanir, hvert svo seni
innihald þeirra er, spretta upp af sálarlífseiginleika sem er mann-
kyninu eiginlegur og sem efalaust er þannig til orðinn.að rnaður-
inn, sein vera nreö sjálfsmeðvitund, getur sett sjálfan sig í sam-
band við allan sinn umheim, hvort sem hann er stór eöa smár,
sem heild fráskilda sjálfum sér, en þó um leiö innibindandi sig
sem einn örsmáan hluta þess sem er. Trúarbrögðin eru þá til-
raunir manna til að þekkja og skilja þennan urnheim og þá veru,
sem er sér hans meðvitandi, en að þekkja og skilja þannig, aö
sem flestum þörfum mannlegrar sálar sé fullnægt. Únítaratrúin
er ein þess háttar tilraun, tilraun, sem hver fylgjandi hennar
veröur að vera sannfærður um að sé sannari og betri að ein-
hverju leyti en aðrar, án þess þó aö viðurkenna eklci að fullu
þaö sanna og rétta í öörum. En það sem gerir hana sannari og
réttari en aörar er traustiö á manninn, trúin á þroska hans og
framför og vissan um aö hinn frjálsi andi sjái lengst og sjái það
sannasta. Aö þaö sé hiö heppilega hlutskifti únítara, að hafa