Heimir - 01.12.1910, Blaðsíða 7
HEI MIR
79
kenningar Schells væru villukenningar. Viö þaö komst minnis-
varöa nefndin í vandræöi, því ekki mundi þaö látiö afskiftalaust
ef þeir reistu minnisvaröa yfir trúvilling, einkum þarsem nefndin
samanstóö aö 25 prófessorum í guöfræði, Erkibiskupinn af
Báinbey og biskupinn af Regensburg rituöu þá bréf til Merry
del Val (skrifara páfans) og sögöu honum, aö þeir heföu aöeins
ætlaö aö sýna veröskuldaöa viröitigu manni er heföi beygt sig
undir vald kyrkjunnar. Skömmu síöargáfu þessir tveir biskupar
út yfirlýsing um aö þeir fyrirdæmdu villur Schells, aö svo
iniklu leyti sem kyrkian fyrirdæmdi þær, og aö þeir efuöust ekki
um aö kyrkjan heföi haft góöar og gildar ástæöur fyrir gjöröum
sínum í þessu máli. Þeir kváðust vera meölimir minnisvaröa-
nefndarinnar sem merki um vináttu viö mann, sem heföi dáiö f
friði og sátt viö kyrkjuna. En Merry del Val slakaði ekkert til
og páfabréfið til Commers varð aö prentast í öllum blöðum
kyrkjunnar á Þýzkalandi.
Schell var þannig brotinn niöuraf kyrkjunni. En þó kyrkj-
an gæti þannig kúgað einn mann og þaggað niöur eina frelsis-rödd,
eina rödd, er vildi verða henni til bjargar, hafði hún alls ekki þar
meö losað sig viö Modernismus á Þvzkalandi. Arið 1901 haföi
komið út önnur bók er nefndist: “Kaþólskan og Tuttugasta
Öldin í ljósi kyrkjulegra framfara nútíöarinnar. ” Höfundur
þessarar bókar var Albert Ehrhard, prófessor í háskólanum í
Vínarborg og einn hinna frægustn lærdómsmanna nútímans,
einkum í kyrkjusögu. Eftir að Schell haföi oröið aö lúta valdi
páfans og kyrkjunnar, haföi komiö upp alvarleg og yfirgrips-
mikil hreyfing í Austurríki. Hreyfing þessi var í því fólgin aö
menn fóru í stórhópum út úr kaþólsku kyrkjunni og yfir í mót-
mælenda kyrkjurnar. Tildrögin til hreyfingar þessarar voru aö
miklu leyti þjóöernisspursmál. Hreyfingin breiddist út um
önnur Evrópulönd og tapaöi kyrkjan mesta fjölda sálna í þeirri
skorpu. Saga þessa atburöar er talsvert merkileg og mikils-
vaiðandi, en ég get ekki tekiö hér tíma til aö rekja hana, því ég
verö aö fara fijótt yfir sögur til aö geta minnst á þá menn og
atburði, er ég haföi hugsaö mér aö geta um. En þessi hreyfing
var enn eitt vopn í höndur Modernistanna,þeir gátu brúkaö hana