Heimir - 01.05.1911, Blaðsíða 4

hann heföi aBeins eitt. Goethe sannaöi aö beininn væru tvö,
en heföu gróiö satnan, svo aöeins sæust tnjög lítil merki þess aö
þau væru skift. Þessi uppgölvun staöfesti hjá honum þáskoöun
aö inaðurinn og dýrin væru komin af einni frumtegund, sem
heföi breyzt á marga vegu. Hugmynd Goethes liggur til grund-
vallar fyrir skifting Cuviers á dýrunum í tegundir, og hún er, aö
minsta kosti, forboöi framþróunarkenningar Darwins. Önnurvís-
indaleg uppgötvun Goethes er ummyndun ýmsra hluta jurtanna.
Eins ogframlimir dýranna eruýmist handleggur, fótur, hreifi eöa
bægsli, en alt af á svipuðum staö á líkamanurn og í svipaöri
afstööu viö aöra limi, svo er blaðið á jurtinni ýrnist rótar—bikar
-eöa krónublað, eða duftvegur, fræhólf eöa eitthvaö annaö. Allir
þessir hlutir jurtarinnar eru hiö sama í misinunandi myndum. A
margblaöaöri rós t.d. er helmingurinn af blööunum ummynda' ir
duftberar. Þessi kenning Goethes var viötekin og útrýmdi
tvfeindiskenningu Linnés. Ennfremur lét Goethe fyrstur manna
þá skoöun í ljósi að hauskúpa spendýranna væri röö af umbreytt-
utn hryggjarliöum. Visinn sauöarhaus, sem hann sá, kotn
honum á þessa skoðun og hann staöfesti hana í huga sínum með
því aö rekja ummyndunina í beinabyggingu skriödýra og fiska.
Þó þoröi hann ekki aö halda henni fram fyrr én annar maðut
skýröi frá, aö hann heföi komist aö sömu niöurstööu. þá opin-
beraöi Goethe uppgötvun sína og aö hann heföi lengi verið sömu
skoöunar. Þetta orsakaöi talsverðar deilur um þaö, hvor heföi
gert uppgötvunina fyr; nú viöurkenna allir aö hún tilheyri
Goethe.
Af öllum vísindalegum rannsóknum Goethes var rannsókn
hans á litunum lang-yfirgripsmest og um hana ritaði hann mest.
Skoöun sína setti hann fram meö mestu nákvæmni, en hún var
ekki viðtekin af öörum vísindamönnum, vegna þess, aö hún
þótti ekki styðjast viö nógu nákvæma rannsókn í ljósfræðinni.
Þaö sem hér hefir verið sagt um þennan fjölhæfa afburða-
mann, nægir til að sýna hversu framúrskarandi hæfileikar hans
voru; atgjörfi hans, bæöi andlegt og líkamlegt, var meira en komiö
hefir í ljós hjá flestum þeim, sem mikilmenni hafa veriö nefndir.
Auövitaö var Goethe ekki gallalaus maöur, en hann var um