Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1920, Blaðsíða 30

188
Árni Árnason:
]IÐUNN
nú er enginn hörgull á góðum fyrirmyndum. Lengst í því
efni munu Svíar komnir, sem nú eftir margra ára starf og
umhugsun hafa komið skólum sínum fyrir í svo samfelt
keríi, að þar má þræða ýmsar götur frá lægstu skólum til
þeirra æðstu. Enda hafa þeir nú orðið öllum öðrum Norð-
urlöndum til fyrirmyndar. Pannig eru nú Danir um það
bil að ljúka við tillögur á skólafyrirkomulagi sínu, er mjög
hníga í sömu átt, og Norðmenn eru sem óðast að feta í
fótspor þeirra. Að þessu veröa þeir menn sérstaklega aö
hyggja, er settir verða til að endurskoða skólalöggjöf vora.
Og til þessa er nú sannarlega tími kominn. En þetta er
vandaverk og því má ekki flaustra af, ef það á aö verða
til frambúðar; því að jafnframt og vér tökum tillit til, hvað
aðrar oss skyldar mentaþjóðir heimta í þessum efnum,
verðum vér þó að sniða skóla vora svo, að þeir samsvari
fyllilega þörfum vorum og þjóðarþroska.]
1. Inngangur.
ísland er orðið sjálfstætt ríki. En vandi fylgir þess-
ari vegsemd. Þó að vjer höfum að ýmsu leyti verið
sjálfráðir undanfarið, þá er þjóð vor nú líkt stödd
og æskumaður, sem er að komast í fullorðinna tölm
Verður hann þá að hyggja að þvi, hvernig hann
bezt fái leitað þeirra þriggja hluta, sem nefndir eru
guðs ríki og þess rjeltlæti, mentun og þekking og
daglegt brauð. Hann á í fyrsta lagi að efla göfgi
sálar sinnar og lífsskoðana. í öðru lagi á hann að
auðga sig að þekkingu og kunnáttu og fá með því
það vald, sem þekkingin veitir. í þriðja lagi á hann
að taka sjer fyrir hendur atvinnugrein þá, sem hon-
um lætur bezt, og fallin er til góðs gengis. Hvað
gerir þjóð vor að þessu leyti? Margt bendir á, að
hugsað sé um þriðja atriðið. En hvað er um annað
og einkum um fyrsta og helzta atriðið? Það er lík-
lega bezt að bíða eftir svarinu.
Sumir álasa menningunni nú á þessum æðistím-
um menningarþjóðanna. En það er rangt að heimta