Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1920, Blaðsíða 57

IÐUNN]
Sóttarflutningur.
215
sú reyndin á, að mennirnir eru margfalt hættulegri
útbreiðslumiðlar en nokkuð annað. Sóttvarnir miða
ýmist að því að uppræta sóttir eða verja menn gegn
þeim, sem á gangi eru, þá er á annað borð unt er
að verja menn fyrir þeim. Þekkingin er þar eina
vopnið, sem að fullu baldi kemur, sé því vel og vit-
urlega beitt. Öll heilbrigðisvöld styðjast við þekking-
una. Hún er, þó í miklu smærri stíl sé, afar nauð-
synleg öllum almenningi, að svo miklu leyti sem
henni er hægt við að koma, því þaulfróð og þaul-
reynd heilbrigðisstjórn getur iðulega strandað á blind-
skeri almennings fáfræðinnar, orðið máttlítil og mátt-
vana vegna andlegs og líkamlegs sinnuleysis þjóð-
arinnar eða fulltrúa hennar.
Eins og taugaveikissjúklingur sýkir ekki alla, sem
verða á vegi hans, heldur að eins suma þeirra, eins
er því og farið með sóttberana, því að það er ýms-
um skilyrðum háð, hvort þeir sýkja frá sér eða eigi.
Frá sjúklingunum þurfa] nægilega margar og þrótt-
miklar stóttkveikjur að koma, og þær geta ekki sýkt,
nema þær falli í frjóva jörð; stundum þarf mikið af
þrjóttmiklum sóttkveikjum til að sýkja, stundum lít-
ið. Enginn maður stendur með öllu berskjaldaður
uppi í viðureigninni við farsóttirnar; sumir eru svo
vel brynjaðir, að það er eins og á þá bíti engin járn,
en á hinn bóginn vinnur deigt járn á suma. Lífs-
þrótturinn er svo mismunandi í einstaklingum og
þjóðum. Alt, sem dregur úr fjöri og krafti líkama
og sálar, ryður sjúkdómum braut. Skaðlegu áhriíin
eru afarmörg og margvísleg, skellirnir margir. Verði
menn fyrir ofkælingu, fái menn ilt í maga, verði
menn fyrir áverkum, lendi menn í fátækt og basli
eða armæðu, hverskyns tegundar sem er, lamast
þrótturinn hjá flestum og þar með hæfileikinn til að
standa mót — veita sjúkdómum viðnám. En á sama
hátt og skaðleg áhrif draga úr þessum þrótti, á sama