Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1929, Blaðsíða 98
288
GuÖm. Friðjónsson og viðnámið.
ÍÐUNN
vor hefðu gefið á þeim. En ég efast einlæglega um, að
þá verði talinn meiri gróði að því að lesa ritverk G. F.
heldur en ýmsra annara manna. Lýsingar hans eru sann-
astar og fegurstar, þegar þær fjalla um átthagatrygð.
»Kveðja Svanfríðar« er verulega falleg frásögn. Myndin
af stúlkunni, sem reikar um landareign foreldra sinna
nóttina áður en kveðja á landið, hefir á sér öll einkenni
sannleikans, því að auðfundið er, að hugur fylgir máli
hjá skáldinu. Hann færir lesandanum ekki einungis ilm
og yndi vornæturinnar, vekur samúð með rjúpunni og
lóunni og bregður töfrum smalaveraldar Svanfríðar yfir
hugann, heldur finnur lesandinn einnig, að sárindin eru
sönn og áköf í hinni íhaldssömu sál skáldsins, er »aftur-
eldingin fer um Iandið. Nú slær klukkan þrjú. Þá vaknar
hrafninn, sem býr í Núpsklöpp, og hrefnan hans. Þau
fljúga samstundis frá hillu sinni — hún inn í sveit að
líta eftir varpi og fénaðarhöldum, hann út að flæðar-
máli, bæði til aðdrátta. Þau breyta ekki um búskaparlag,
þó að siðvenjurnar séu á hverfanda hveli í mannheimi«-
En mjög hæpið er að telja beztu einkenni G. F. jafn-
framt einkenni, er marki Islendinginn frá öðru fólki.
Átthagatrygð er hjá ýmsum öðrum mönnum að mun
ríkari, og íhaldið er jafngamalt steinöldinni.
Annars er nokkurs um vert að gjalda varhuga við,
að þessi fluga um »íslendingseðlið« fari ekki alveg ofan
í menn. Það gæti verið hálf-leiðinlegt að þurfa að hósta
henni upp aftur. Samskonar kvillar hafa þjáð aðrar
þjóðir. Danir rituðu t. d. mikið um hið danska eðli og
hina dönsku sál og hina dönsku lund um árið, þegar
þeir voru að reyna að hressa sig við, eftir meðferð
Þjóðverja á þeim. Niðurstaðan af rannsókninni á mis-
munandi eðli þessara þjóða kom fram í setningunni:
»Danir eru guðs-þjóð; Þjóðverjar eru djöfuls-þjóð«.