Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1929, Blaðsíða 119
IÐUNN
Skuldamál Evrópu.
309
Denekin, Wrangel o. fl. Deitur því í raun og veru eng-
um í hug, að rússnesku stríðsskuldirnar verði nokkurn-
tíma greiddar. Þegar talið berst að skuldamálum Rússa,
er því venjulega átt við gömlu skuldirnar frá keisara-
tímunum, fyrir heimsófriðinn. Rússland er oftast utan
við umræðuefnið, þegar stríðsskuldirnar bera á góma.
Meðan á stríðinu stóð, var skuldamálunum lítill gaum-
ur gefinn. Ef eitthvert ófriðarríkið skorti vopn, skotfæri
eða vistir, sneri það sér bara til þess samherja síns,
er var aflögufær, fékk vörurnar og gaf út skulda-
bréf fyrir upphæðinni. Skuldabréf þessi voru að því leyti
ólík venjulegum ríkisskuldabréfum, að þar var sjaldnast
minst á borgunartíma, vaxtakjör eða aðra skilmála. Við
friðarsamningana var einnig gengið fram hjá þessum
skuldaskiftum að mestu. Það var látið nægja að slá því
föstu, að Þýzkaland og bandamenn þess skyldu borga
allan kostnað styrjaldarinnar og þá vitanlega einnig
skuldir þær, er sigurvegararnir höfðu bakað sér, meðan
á henni stóð.
En þegar fyrsta sigurvíman var rokin á burt, stóðu
þjóðirnar augliti til auglitis við hið ægilega úrlausnar-
efni um skuldamálin. Bandaríkin höfðu gripið inn í
ófriðinn og ráðið úrslitum. Þau höfðu gert það í nafni
frelsis og mannúðar, eftir því sem látið var í veðri vaka;
en frá sjónarmiði kaldrar skynsemi hafa athafnir þeirra
— afklæddar öllu hátíðlegu orðahjómi — stjórnast af
einbeittum vilja til að bjarga stríðsgróða sínum, sem lítið
mundi hafa orðið úr, ef Bandamenn hefðu orðið undir.
Eftir styrjöldina drógu Bandaríkin sig til baka og vildu
nú hvergi nærri koma eftirstríðs-óskapnaði þeirn, sem
Evrópa engdist undir. En skuldunum höfðu þeir ekki
gleymt, og nú var farið að minna á þær allóþægilega.
Hinar fyrstu áminningar vöktu »heilaga bræði* í
’olöðum skuldaþrjótanna. Titrandi af móði og gremju
spurðu þeir, til hvers þessum peningum hefði verið
varið. Var ekki ófriðurinn sameiginleg sök öllum þeim,
er barist höfðu gegn ofríkisstefnu Prússanna? Höfðu
þeir ekki allir barist fyrir lífi sínu og frelsi? Höfðu
ekki Evrópu-þjóðirnar orðið að líða og fórna margfalt