Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1934, Blaðsíða 158
152
Bækur.
IÐUNN'
sem hann hafði skráð, en ekki hafa birzt áður í letrL
Bókin nefnist: Sagnir Jakobs gamla.
Sögurnar eru hafðar eftir Jakobi Apanasiussyni, er var
lengst æfinnar bóndi á Barðaströnd. Skilríkir, ' rosknir
Barðstrendingar, sem þektu Jakob vel, hafa sagt mér frá
honum. Var hann talinn gáfaður og víðlesinn, skáldmæltur
og nokkuð níðskældinn og að marki sjálfhælinn. Pessi visa
úr fréttabréfi frá Jakobi er heimagangur á Barðaströndi
„öll er hún Barðaströnd orðin að ís,
eldurinn logandi hélar og frýs;
kotungar klökugir syngja. ,
Um Hagafit skeiða á skautum sem Ijón
og skemta sér Satan og stórbóndinn Jón:
i faðmlögum kjaftarnir klingja."
Jón þessi var Guðmundsson bóndi að Haga á Barðaströnd.
Á bls. 61 stendur: „Ég (þ. e. Jakob) var kallaður heldur
sterkur." Ef satt skal segja, þá var Jakob aldrei til líka
meðalmaður að burðum; hann var aldrei almenniléga
baggatækur. 1 sögunni: Jakob og Benjamín í Sperðlahlíd,.
kveðst Jakob hafa endursent sextán ríkisdali, er Benjamín:
hafi bugað að honum í þakkarskyni fyrir ráð, er honum
hafi að gagni komið, frá Jakobi, til þess að losna við
skotdraug. En Benjamín var fátækur bóndi, og einungis.
efnamaður hefði getað éndurgoldið svo ríkulega. Endirinn
á þessari hreystisögu Jakobs er svo: „Var Benjamín ekki
einn um það að halda mig kunnáttusaman, því það munu
flestir hafa haldið þar vestra, að ég kynni ekki svo lítið
fyrir mér eða vissi jafnlangt nefi mínu.“ En þetta eru ýkjur
hjá Jakobi. Að eins mjög hjátrúarfult fólk og einfeldningar
héldu að hann kynni nokkuð fyrir sér.
En sleppum frekara tali um sjálfhælni Jakobs, sem að
eins nákunnugir hnjóta á og rýrir lítt heildargildi bók-
arinnar.
í bókinni er fátt eiginlegra þjóðsagna. Af slíkum sögum:
eru galdrasögurnar rismestar (Brúnkolla, Drepandi kúlan)..
Sögurnar skráði Þ. E. á árunum 1907—12. Hann hefir
því ekki — fremur en aðrir, sem skráð hafa þjóðsögur á
þessari öld — ausið þar af uppsprettulindum íslenzkra.
þjóðsagna. En sem heild hafa sögur Jakobs gildi, m. a.