Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1934, Blaðsíða 63
IÐUNN
Nútíðarbókmentir Bandarikjamanna.
221
út bækur hans framan af, og greinar sínar fékk hann
ekki birtar. Þegar hann svo kom bókum sínum út, voru
þær gerðar upptækar og bönnuð á þeim útgáfa lengi vel.
Fyrstu bækur Dreisers eru þó ekki sérstæðar að
bersögli eða miskunnarlausu raunsæi. Bæði Sister
Carrie og Jenny Gerhardt eru ágæt skáldrit, en hvor-
ug þeirra hefir skapað hin stórkostlegu menningar- og
bókmentalegu áhrif Dreisers. Hvorug þeirra sker sig
eftirtakanlega úr beztu skáldsögum Bandaríkjamanna,
sem áður voru skrifaðar. í báðum kemur fram rík sam-
úð höfundar með aðalpersónunum, og báðar gefa þær
ástæðu til jákvæðra hugleiðinga. Þær flytja ekki hinn
tröllslega, ógnandi og ofurmagna hörmunganna veru-
leika, sem Dreiser seinna lýsir. Sá, sem hefir lesið
þær einar af bókum Dreisers, þekkir einungis mann-
inn, en eklti jötuninn.
En með bókunum Tlie Financier, The Titan og
The Genius, sem út komu árin 1912, 1914 og 1915,
sýnir Dreiser sig eins og hann er nú i meðvitund
þeirra, sem lesið hafa bækur hans yfirleitt. Sá, sem
séð hefir mynd af Dreiser og áður hefir lesið skáld-
rit hans, hlýtur að segja við sjálfan sig: Já, svona og
ekki öðru vísi hlaul hann að líta út, stórskorinn, kjálka-
niikill, munnstór, grófgerður, en gáfulegur og skarp-
legur.
I bókum þessum lýsir hann af einstakri skarpskygni
ástríðum og girndum mannanna, án allrar fegrunar
og alls yfirdrepsskapar. Þarna bregður ekki einu sinni
íyrir kímni, er geti mildað eða gagnað sem afsökun.
I tveimur þeim fyrst nefndu af þessum bókum er
sjónarsviðið kauphöllin í Chicago, og í þeim er lýst
afstöðu kirkju, lögreglu og dómstóla til auðsins af
ff'iskunnarlausri bersögli og á enn meira sannfær-