Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1934, Blaðsíða 68

226
Nútiðarbókmentir Bandaríkjamanna.
IÐUNN
hugsunar og gamalla erföasetninga hófst fyrir alvöru
í bókmentunum. Eldri höfundar, t. d Robert Herrick,
höfðu komið auga á fjötrana og sárin eftir þá. En
þeir höfðu ekki vogað að kveða upp þann dóm, að
þessi bönd væru ónauðsynleg. Þeir höfðu meira að
segja talið, að þeirra mætti ekki menningarlífið án
vera, þrátt fyrir þau vandræði, sem þau að öðrum
þræði væru mönnunum valdandi.
Eins og við íslendingar ættum að þekkja mæta vel,
er hvergi eins vakað yfir hverri hreyfingu náungans
og í smábæjunum. Menn hafa þar alveg sérlega að-
stöðu til að vera með nefið niðri í einkamálum
hvers annars. Eftir því sem bærinn er stærri, verður
þetta óþægilegra, þó að það takist í rauninni furðan-
lega, að minsta kosti þegar um þekta menn er að
ræða. En hvergi njóta sín jafn-hagræðislega hræsnis-
fullir fordómar eins og i nábýli smábæjanna, og
hvergi leggja þeir á menn sárari fjötra. Það var því
ekki nema eðlilegt, þó að Bandaríkjaskáldin nýju, er
vildu Ieysa fjötra fordómanna og hófu baráttu fyrir
heilbrigðu andlegu lifi og óafskræmdum vexti, byrj-
uðu sókn sina í smábænum, ekki þá sízt þar sem það
bættist ofan á, að sum af eldri skáldunum, eins og
títt hefir verið í bókmentum margra þjóða, höfðu dá-
samað hann sem friðsælan gróðurreit hamingju, heim-
ilisánægju og húsdygða.
2.
Ég mun yfirleitt halda mér við skáldsögurnar i því,
sem hér fer á eftir. Ekki af þeirri ástæðu, að ekki
séu í Bandaríkjunum merkileg ljóða- og leikritaskáld,
heldur af hinu, að ég hefi ekki haft aðstöðu til að
kynnast verulega ljóðum og leikritum Bandaríkja-