Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1934, Blaðsíða 112

270
Bækur.
IÐUNN
fram, að þær væru grein af stofni hinna frönsku rómana. En
þótt hann hafi vart haft með öllu rétt fyrir sér þar, þá er hitt
vafalaust, að ýmsar af íslendingasögum hafa mótast undir
áhrifum frá þessari bókmentagrein, og jafn-satt er það, að is-
lenzkum fræðimönnum hefir um langt skeið hætt við að loka
um of augunum fyrir umheiminum og áhrifum þaðan á ís-
lenzkar bókmentir. Þetta á þó ekki við E. 0. Sveinsson, jiví
leitun mun á norrænufræðingi, sem betur só lesinn eða meiri
skii kunni á tengslum íslenzkra bókmenta við umheiminn; sést
þetta ekki einungis af greinargerð hans um hin rómantisku
áhrif á Laxdælu, heldur einnig á sanranburði hans á Laxdælu
og irskunr heimildum (5. grein formálans), og enn sýnir sá
samanburður dómgreind lians og hlutleysi í mati hinna inn-
lendu og erlendu heimilda.
Annars ræðir hann í formálanum, auk þess, sem nú var
getið, heimkynni og aldur sögunnar; kemst hann að þeirri
niðurstöðu, að sagan sé riti.ð á sömu slóðum og hún gerist,
ef til vill af manni, sem dvalið hafði i Hjarðarholti eða Helga-
felli, einhvern tima á árabilinu 1230—60, en hitt leiðir hann
hjá sér, að nafngreina höfundinn, þykir tilgáta Jóns Sigurðs-
sonar um hann einna sennilegust. Þá rannsakar hann heim-
ildir sögunnar, þær, sem kunnar eru, og ltinar, sem gizka má
á, að höfundur hafi fyrir gér haft, þótt nú séu týndar, eins og
Þorgils saga Höllusonar, sem liklega hefir verið mikil saga
og merkileg; en meðferð Laxdæluhöfundar á efni hennar
sýnir oss það, að höfundar íslendingasagna voru ekki yfir
það hafnir — eins og venjulegast er þó talið — að lita
frásagnir af mönnum og málefnum til dýrðar söguhetjum sín-
um. — Þá reynir Einar að koina skipulagi á hið ruglingslega
timtal sögunnar og finnur, að tímaákvæði öll eru miðuð við
tvo stórviðburði, kristnitökuna og fall Ólafs helga, án þess þó
að höfundur sögunnar hafi glöggvað sig til fulls á tinralengd-
inni milli þessara atburða, og rekur sig svc hvað á annað í
tímatali hans. Að iokum er grein ger fyrir handritum sög-
unnar — sagan er annars geiin út eftir Möðruvallabók, sem
nú er nýlega út komin i Corpus Codicum Islandorum Medii
Ævi með inngangi eftir E Ó. Sveinsson
Af þáttunum er einkum gaman að Halldórs þætti Snorra-
sonar II, og liefir útg. gert skemtilega og fróðiega grein fyrit'
þessu snildarverki í 9. grein formáians.