Iðunn : nýr flokkur - 01.07.1934, Blaðsíða 123

IÐUNN
Bæluir.
281'
sitl sé enginn ritdómur. Ég liefi lieyrt, að Benjamin hæli sér
af þvi, að skrif sin um Halldór Kiljan Laxness liafi eyðilagt
sölu á »Fótataki manna«, og svo muni einnig fara um sögu
Jóhannesar.
Það má vel vera, að alt þetta sé prestlegt, en ég vissi það
ekki fyr. Maður er svo ótortryggur gagnvart guðsmönnunum,
að maður varar sig ekki á þvi, að þeir geti verið brestóttir rétt
eins og aðrir — En vegna þessarar aðferðar Benjamíns hefir
Jóhannes eignast fjölmennan lesendahóp. Og Benjamin,
Straumamaðurinn, er kominn i sálufélag við Bjarmamanninn
(sbr. siðasta Bjarma), svo að báðir hafa nokkuð, Benjamín og
Jóhannes.
En grunur minn er sá, að skáldskapur Jóhannesar verði
langlifari i landinu en prédikanir Benjamins,
Gunnar M. Magnúss.
Hallciór Kiljan Laxness: Sjálfstœtt fólk.
Hetjusaga. E. P. Briem, Reykjavik.
Fyrst er það málið, sem dregur athyglina að sér. Það er
ómótstæðilegt, eins og kall úr álfheimum. Það heillar lesand-
ann inn í berg sögunnar.
Það er ekki létt að skilgreina máltöfra, í hverju þeir felast.
Þeir verða alls ekki skilgreindir nema að litlu leyti, fremur en
brosið, sem lýsir upp andlitið og umheiminn. Búa þeir í orð-
unum? Eitt orð getur lýst langt, yfir heila æfi, inn i skapgerð
mannsins og dutlunga náttúrunnar. Það getur kveikt á minn-
ingunum og slökt rómantik margra alda. Sjálfstætt fólk á mik-
ið af svona orðum, eins og allir geta fundið, án þess bent sé
á þau. Þau eru alla vega útlits, sum mjög skringileg og ekki
til nema í einstaka sveit eða minni einnar gamallar konu i
þeirri sveit, önnur eins og sóleyjan i hverju túni. Sum eru
höst, önnur mjúk eins og hreyfingar bílsins, og það ilmar af
hlóðbergi þeirra, og þau segja ekki neitt, en taka mann með
sér, inn i sólskin vorsins eða drauma æskunnar. En svo skell-
ur alt í einu yfir eitthvað kalt og hart og miskunnarlaust, eða
sárt, eins og slunga.
Og hin einstöku orð, i margbreytileik sínum, þurfa að vera
rétt valin. Hverri lýsingu, á náttúru eða sálarlifi, tilheyra ákveð-
'n orð, að hljómi, blæ eða mýkt. Eitt rangvalið orð getur
eyðilagt aila lýsinguna. Myrkur og ljós eiga hvort sitt mál,