Kirkjuritið - 01.01.1949, Side 21

VARNARRÆÐA TERTÚLLIAN S 19
Allt frá dögum Nerós keisara (54—68) höfðu ofsókn-
irnar blossað upp öðru hverju. En á dögum Trajans (98—
117) hafði fremur dregið úr þeim, með því að hann gaf
út þau fyrirmæli, að hvorki skyldi leita uppi kristna menn,
né sinna nafnlausum kæruskjölum á hendur þeim. Þó
skyldi refsa þeim, sem yrðu sannir að sök. En á dögum
Antóníusar Píusar (138—161) voru kristnir menn ofsóttir
bæði í Róm og Aþenuborg, og árið 155 brauzt út ofsókn
í Litlu-Asíu. Eftirmaður hans var hinn frægi, spakvitri
keisari, Marcus Aurelius. En einnig hann gaf út bréf um,
að refsa skyldi öllum þeim, sem breiddu út ný trúarbrögð,
með lífláti eða útlegð. Voru því kristnir menn í Galíleu
og fleiri skattlöndum dregnir fyrir dóm á stjórnarárum
hans og píndir til bana.
Um þessar mundir var borgin Kartagó á Norður-
Afríkuströnd ein hin blómlegasta og auðugasta verzl-
arborg. Þar hafði risið upp kristinn söfnuður, sem orðið
hafði að þola ýmsar ofsóknir. Kringum árið 155 fæddist
í þessari borg eitt af stórmennum fornkirkjunnar, Quintus
Septimus Floreus Tertúllianus, sem hér verður sagt nokkru
nánar frá. Hann var sonur rómversks hundraðshöfðingja
og ólst upp við heiðna siðu. Var hann látinn nema heimspeki
lögvísi og málsnilldarfræði, en síðan gerðist hann um
hríð málaflutningsmaður í Róm. Sá vegur þótti vísastur
til álits og frama á þeim tímum fyrir þá, sem ekki höfðu
getið sér herfrægð né voru í kærleikum við keisarann
eða hirðina. Talið er, að Tertúllianus hafi verið all-
útsláttarsamur á yngri árum, eins og gerðist með marga
unga menn í stórbæjum, en ekki vanrækti hann þó nám
sitt. Vann hann sér brátt álit sem lögfræðingur, enda
var maðurinn bæði rökfimur og fylginn sér.
1 starfi sínu hafði Tertúllianus oft verið vitni að því,
hversu kristnir menn voru ofsóttir og dregnir fyrir lög
og dóm. Olli hugrekki þeirra og dirfska honum mikillar
úndrunar, og segist hann hafa ályktað sem svo, að einhver
kynngikraftur hlyti að vera fólginn í þeirri trú, sem menn