Kirkjuritið - 01.01.1949, Page 22

20
KIRKJURITIÐ
gengju glaðir í dauðann fyrir. Þetta kom honum til að
fara að kynna sér kristindóminn nánar, en sú rannsókn
sneri honum til svo öflugrar trúar, að upp frá þeirri stundu
gerðist hann kristinn maður og síðar prestur og þá jafn-
framt hinn harðvítugasti málsvari kristindómsins. Er hann
talinn einn af merkilegustu rithöfundum fomkirkjunnar,
skapari hins latneska guðfræðimáls, rökviss og slyngur
svo af ber í málafærzlu sinni fyrir hönd kirkjunnar, nap-
ur og óvæginn í orðum við andstæðinga sína, en þó jafn-
framt alvörumaður, strangur og meinlætasamur í líferni.
Hann skrifaði mörg rit til varnar kristindóminum og
gegn straumum og stefnum sinna tíma, og verður hér
hvorki timi til að rekja sögu hans né guðfræðiskoðanir,
svo að nokkru gagni verði. En í stað þess datt mér í
hug, að þýða lauslega nokkra kafla úr einu merkasta
riti hans: Liber apologeticus/' eða Vamarritinu fyrir
kristna menn, sem hann skrifaði um aldamótin 200, því
að þessir kaflar lýsa betur skapferli hans, gáfnafari og
rökfimi en nokkuð annað, auk þess sem þeir gefa hug-
mynd um menningarástand þessara tíma, hinar fráleitu
ásakanir, sem kristnir menn urðu fyrir og það réttleysi,
sem þeir urðu við að búa. Þrátt fyrir það voru þeir
svo djarfir og einbeittir í trú sinni, að vörn þeirra snýst
í höndum Tertúllians í sókn á hendur heiðnum mönnum,
og eru ásakanir hans í þeirra garð svo harðvítugar, að
gegna má furðu, að Tertúllianus sjálfur skyldi komast
lifandi gegn um ofsóknir þær, sem geisuðu í garð krist-
inna manna um daga hans.
Þess ber að gæta, að þar sem Tertúllianus ræðir yfir-
leitt um kristna menn í riti þéssu sem óbifandi og heils
hugar í trú sinni, menn, sem forðist opinber embætti og
sneiði hjá heiðnum skemmtunum, eins og t. d. leikhúsum
o. fl., þá ber það ekki svo að skilja, að ekki hafi á þeim
tímum verið einhverjir til í hinum kristnu söfnuðum hálf-
volgir í trúnni og með hálfan hugann við veraldleg efni.
Svo hefir það að sjálfsögðu verið, enda hefir Tertúllianus