Kirkjuritið - 01.01.1949, Blaðsíða 34

32
KIRKJURITIÐ
kasta henni fyrir Ijónin. Með því hafið þér viðurkennt, að
þér skiljið, að dyggðin er dýrmætari en lífið. Þannig sýkn-
ið þér oss, en dæmið sjálfa yður!
Já, kveljið oss meir og meir og leitið nýrra og nýrra
grimmdarbragða. Það gagnar yður ekkert, en það dregur
fleiri inn í söfnuðinn. Því fleiri, sem teknir eru af lífi, því
fleiri koma inn. Blóð kristinna manna er útsæði!
Engin orð fá áunnið jafn marga lærisveina og slíkur
vitnisburður hinna kristnu, — Þess vegna er það, sem vér
þökkum dómurum vorum fyrir að vera dæmdir. Vera
Guðs er ólík eðli mannanna. Þegar vér erum dæmdir af
yður, sýknar Guð oss.“
Þannig lýkur ræðu Tertúllianusar, og er þetta ekki nema
stuttur útdráttur, sem ég hefi gert, en þó nægilegur til
að sýna frábæra mælsku hans og rökfimi, svo og til að
bregða upp mynd af því umhverfi og menningarlega and-
rúmslofti, er hann lifði í. Vamarritið sýnir, að Tertúllian
hefir verið skapheitur maður og aldrei beygt af sann-
færingu sinni og hvergi brostið hugrekki til að segja það,
sem honum bjó í brjósti. Mörg rit eru til eftir hann, sem
eru merkileg að því leyti, hversu þau sýna guðfræðihug-
myndir hans, enda má rekja ýmislegt i guðfræði kirkjunn-
ar beina leið til hans. — En aldrei er hann stærri en þar
sem hann stendur beinn og djarfur andspænis hinum
jarðnesku máttarvöldum, sem ógnuðu með eldi og dauða,
og slær þau með mætti andans, svo hart og tíðum,
að þau fá engri vöm fyrir sig komið.
Ýmislegt er óljóst um síðustu ár Tertúllianusar. Enda
þótt hann deildi mjög á alla sérflokka innan kirkjunnar,
fór svo að lokum, skömmu eftir aldamótin 200, að hann
gekk yfir í flokk svonefndra Montanista, sem var strang-
trúarflokkur, er talaði tungum og vildi endurreisa trúar-
líf postulatímans. Yfirleitt hafði Tertúllianus hneigðir til
strangtrúar og meinlætalifnaðar og segir Ágústínus, að
hann hafi aftur orðið ósáttur við Montanista og gengið