Kirkjuritið - 01.01.1949, Blaðsíða 58

56
KIRKJURITIÐ
átti að líða mátulega langur tími á milli þeirra og bann-
færingarinnar sjálfrar, til þess að þeim synduga gæfist
tækifæri til að snúast og taka sinnaskiptum, þótt hann
hins vegar í sumum tilfellum félli í bann af sjálfum verkn-
aðinum.
Kenningin um hið meira bann, excommunicatio major,
var því einn hornsteinninn undir valdi rómversk-kaþólskr-
ar kirkju. Sá maður, sem gat ekki samþýðzt kirkjunni,
eða lotið valdi hennar, varð að vera utan hennar. Kirkjan
gat ekki náð til hans með sinni blessun.
Kenning siðbótarmanna var á annan veg. Hið meira bann
er óbeinlínis afnumið, sbr. 28. gr. Ágsborgarjátningarinnar:
Því að páfarnir, í trausti til lyklavaldsins, hafa ekki aðeins
fyrirskipað nýja guðsþjónustusiði og ofþyngt samvizkum
manna, með því að geyma sjálfum sér úrskurð ýmissa
mála, og með ofríkislegum bannfæringum, heldur hafa
einnig reynt til að hrifsa sér vald yfir ríkjum heimsins
og svipta keisara konunglegu valdi þeirra.-------Þessa
valds (þ. e. lyklavaldsins) verður neytt einungis með því
að kenna og prédika orðið og úthluta sakramentunum,
annað hvort mörgum eða einstökum, samkvæmt köllun-
inni. — Kirkjuaginn átti að beinast að því, að ala mennina
upp siðferðilega og trúarlega, en innan veggja kirkjunnar.
Hið minna bann, útilokun frá neyzlu kvöldmáltíðarinnar,
varð því sú mesta refsing, sem kirkjan gat lagt á mann-
inn, og aðeins vegna mikilla opinberra synda. Sem sé,
sálusorgun var réttarundirstaða kirkjunnar og byggðist
á Orði Guðs. Því var þetta refsivald lagt í hendur sóknar-
prestinum. Biskupsvaldið varð og er ytra framkvæmdar
og eftirlitsvald, sem ekki er tengt við sálusorgun. Biskupinn
hefir ekki á hendi prestsembætti og því ekki vald til að
beita aga í sálusorgunarskyni innan ákveðins safnaðar.
Hitt verður einnig að taka fram, að presturinn öðlist ekki
character indelebilis í vígslu sinni. Að skoðun Luthers er
presturinn aðeins embættismaður safnaðarins, sem vinnur
sín verk í umboði hans að köllun Guðs, til þess að kirkju-