Kirkjuritið - 01.01.1953, Blaðsíða 62

60
KIRKJURITIÐ
Jobsbók er eitt af stórkostlegustu skáldverkum heims-
bókmenntanna. Þar er barátta stórbrotins anda við ægi-
legustu vandamál lífsins. Það er engin furða, þó að slíkt
rit kæmist inn í helgiritasafnið. Bókin er byggð upp sem
eins konar leikrit, en þó er ekki talið sennilegt, að það
hafi nokkurn tíma verið ætlað til leiks. Engu að síður er
það náskylt leikbókmenntum að eðli og byggingu. Það er
leikur, sem fer fram í salarkynnum hugans — en verður
varla sýndur á sviði ytri atburða með leikurum, íklædd-
um holdlegum líkama.
Þó að fræðimenn, þar á meðal sérfræðingar í leiksögu,
geti ekki fallizt á, að Jobsbók og Ljóðaljóðin séu leik-
textar í venjulegum skilningi, þá hefir sú skoðun komið
fram, að í enn einu riti Biblíunnar séu textar frá fornum
gyðinglegum helgileikum. Það er ekki lengra síðan en
1934, að danskur guðfræðingur, Johannes Pedersen að
nafni, kom fram með alveg nýja og harla nýstárlega
skoðun á því, hvernig fyrstu fimmtán kapítularnir í H-
Mósebók séu orðnir til. Skoðanir hans eru enn mjög um-
deildar, og ég nefni þær hér alls ekki vegna þess, að ég
fyrir mitt leyti telji mig hafa fræðileg skilyrði til þess
að gera út um slíkt mál. En mér er kunnugt um, að t. d.
prófessor í G. t.-fræðum, Flemming Hvidberg, hefir fallizt
á skoðun hans. Hún er í stuttu máli á þá leið, að þessir
kaflar séu að stofninum til gamlir leiktextar frá þeim
tímum, að helgileikir hafi verið liður í páskahaldi Gyð-
inga. Þar er sagt frá ánauð Israelsmanna í Egyptalandi,
fæðingu Móse, hins mikla leiðtoga þjóðarinnar, köllun
hans og hvernig hann er gjörður afturreka af Faraó. Þa
er sagt frá því, er Jahve birtist honum á Egyptalandi, fra
plágunum, páskahátíðinni, burtförinni úr Egyptalandi, för'
inni yfir Rauðahafið og loks þeim lofsöng, er Móses og
ísraelsmenn hefja, til þakkar fyrir hina dásamlegu frels-
un. — Menn hafa veitt því athygli, að í frásögninni ei
stundum gripið fram fyrir og sérstakir frásagnar-kaflai
um sama atburðinn standa svo að segja sem sjálfstæðai