Kirkjuritið - 01.02.1954, Blaðsíða 30

76
KIRKJURITIÐ
graphica Islandica. Útgáfan er hættuleg í notkun, þar sem
blöð þau, sem vantar í eintakið, hafa ekki verið sett auð í eftir-
prentuninni. En í perg. 4to, nr. 13 meðal íslenzkra handrita í
Stokkhólmi er allur textinn varðveittur í góðu, samtíða eftir-
riti á skinni. Þá kemur í ljós, að Faðir vor og Innsetningarorðin
á skírdag eru rituð með stóru línubili, sem gæti gefið til kynna,
að nótumar hafi verið prentaðar. Helgisiðir þessa dags fylgja
að miklu leyti Altarisbókinni dönsku frá árinu 1556. Nokkur
munur er samt finnanlegur. Til að mynda er blessunin ekki sú
arónítíska, Num. 6, en falleg og innileg þýðing á hinni eldri
biskupsblessun: Benedicat vos. Sbr. En Ny Psalmebog, Khöfn
1553, fol. 121a.
Guðspjallabókin var gefin út í annarri útgáfu af Guðbrandi
Þorlákssyni árið 1581. Af þeirri útgáfu er nú eingöngu eitt
eintak varðveitt, og geymt í háskólasafninu í Uppsölum. Ein-
tak þetta hefir ekki verið auðið að skoða. En líklega er hand-
rit frá árinu 1596 og geymt í Landsbókasafni afrit þessarar út-
gáfu. í handritinu eru nótnastrik milli lína Faðirvors og Inn-
setningarorðanna, en lögin eru ekki sett með nótum. Þegar
þau koma fram í fyrsta sinni í hinum prentaða grallara árið
1594, eru þau hin sömu og í dönsku Altarisbókinni árið 1556.
Textarannsókn guðspjallabókar Ólafs sýnir m. a., að önnur
útgáfa sálmabókar Hans Tavsens 1553 hefir verið þekkt á Hól-
um, auk annarra forrita. Eitt þeirra hefir verið kaþólskt missale,
líklega Missale Nidrosiense, en eigi hefir tekizt að fá léðar
eftirmyndir af Missale og Breviarium Nidrosiense.
Auk þess er vitnað til hinnar glötuðu sálmabókar Ólafs frá
árinu 1562, þannig að nú er full vissa fengin fyrir því, að hún
hefir í raun og veru verið til, en um það hefir stundum verið
efazt. Auk þess má af upphöfum álykta, að hún hafi að ein-
hverju leyti verið samin upp úr sálmabók Hans Tavsens.
Það hefði verið skemmtilegt, hefði verið hægt að sanna, að
prentverkið litla á Breiðabólsstað hefði getað skilað nótnaprenti,
en líkurnar eru miklar.
í hinu mikla og merkilega verki séra Bjarna Þorsteinssonar:
íslenzk þjóðlög, er vitnað til fleiri handrita, en hér verða nefnd,
en í mörgu er aldursákvörðun þeirra áfátt. Það var ekki villa
séra Bjarna heldur ráðunauta hans, sem hefðu átt að vita betur.
Séu perg. 8vo nr. 10 a og b, Stokkhólmi, skoðuð, kemur í