Kirkjuritið - 01.10.1959, Blaðsíða 12

346
KIRKJURITIÐ
þessi nýgræddi vísir til viðreisnar biskupsstóli Norðurlands nær
vexti og þroska. Beint vil ég segja, ... að fylgt hefi ég fram
vígslu tveggja biskupa í landi hér, er bæru nafn hinna fornu
stóla, með það fyrir augum, og í fullu trausti þess, að fátt
mundi betur styrkja hina ytri skipun kristnihalds vors ... en
einmitt það, að vér bættum brot vors aumasta og versta niður-
lægingartíma, er stólarnir fornu voru lagðir niður.“
Vonirnar, sem herra Þórhallur og aðrir góðir menn bundu
við þessa nýbreytni, vonirnar um það, að hún yrði fornhelgum
höfuðstöðum kirkjunnar í landinu til vegsauka, hafa ekki rætzt
á þessari hálfu öld, sem liðin er síðan, og skal ég ekki fjölyrða
um það frekar, drep aðeins á þetta sem slíka aukagetu á þessu
veizluborði, sem vér mættum gjarnan hafa með oss heim.
En það veit ég, að hér hefir öllum þótt gott að vera í dag,
og er svo jafnan, að það er gott að vera heima á Hólum.
Það er gott að setja sig í lifandi nánd þeirra minninga, sem
sagan hefir letrað hér í svörðinn: Þótt sporin mörg og flest séu
máð, þá liggja þræðirnar út héðan, eins og æðakerfi frá hjarta-
stað, út um allan þjóðarlíkamann í fortíð og nútíð, og vér, sem
nú lifum, fáeinar frumur í þeim líkama, njótum næringar
þaðan.
Það er sennilega engin tilviljun, að biskupsstóll Norðlendinga
var settur í Hjaltadal með þeim atvikum, sem til þess lágu,
að hér í dalnum varð sá einn maður fundinn, Illugi prestur,
er var fús til þess að rísa upp af föðurleifð sinni fyrir Guðs
sakir og nauðsynja heilagrar kirkju. Það hallast ekkert á um
það milli fjórðunganna sunnan og norðan, að bæði eru bisk-
upssetrin fornu gefin kirkjunni af prestum, sem báðir gáfu
föðurleifð sína. Það er vart tilviljun, að þessi kirkjulegi þegn-
skapur varð fundinn einmitt hér í Hjaltadal. Kristnin skaut
snemma rótum hér í dalnum. Hér bjó sá maður, sem varð
fyrstur til þess íslenzkra höfðingja á kristniboðstímanum að
reisa kirkju á bæ sínum. Slíkar einstakar og fáorðar upplýs-
ingar heimildanna eru löngum vísbending um annað meira.
Fordæmi bóndans í Ási og áhugi hans hefir örugglega haft sín
áhrif. Og vel var Jóni biskupi Ögmundarsyni tekið hér, og
um hans daga varð, eins og kunnugt er, öflug vakning í hér-
aðinu og biskupsdæminu. Sú vakning hefir orðið furðu lang-
dræg um áhrif í sumum efnum. Jón Ögmundarson hefir líklega