Kirkjuritið - 01.10.1959, Blaðsíða 22

356
KIRKJURITIÐ
hugsum um erfiði akuryrkjumannsins, þegar vér neytum hins
daglega brauðs.
En nú spyr ég og legg á það mikla áherzlu:
Hver mundi geta gert sér í hugarlund, hver árangurinn væri,
ef vér hefðum haft áhuga á og gefið oss tíma til að fara aðrar
leiðir, leita annarra sanninda ? Hver getur sagt, hvaða þekkingu
vér hefðum nú á djúpum mannssálarinnar, andlegum mætti og
huldum heimi, ef öðru eins hefði verið kostað til, til þess að
rannsaka þau mál og öðlast þann mátt? Hver rennir grun í,
hvert vér þá — strax í dag — næðum eða sæjum?
Stórskáld lét svo um mælt, að snilligáfa þess ætti aðeins
þátt í ágæti verka þess að einum hundraðasta hluta, — hitt
væri ástundan þess og erfiði. Þetta kemur víða Ijóst fram hjá
andans mönnum, meðal annars hjá Einari Benediktssyni og
Stephani G. Stephanssyni, enda óvíst, að önnur íslenzk skáld
hafi ætlað sér meiri hlut né stefnt beinna að marki. Köllun
Einars var svo sterk, að hann að eigin sögn
brauzt frá sókn þeirra vinnandi vega
á vonlausu klifin um hrapandi fell.
Samt var það hans sárasti harmur, að hann slakaði oft um of
á klónni og sveigði undan — var ekki nógu strangur við sjálfan
sig, ekki nógu fórnfús til að spinna nema brot af því, sem hefði
getað orðið úr honum, hefði hann kostað öllu til. Honum fannst
hann ekki komast nema rétt upp í hlíðarnar. Þrátt fyrir sinn
stóra hug laut hann oft að svo litlu:
Við skrum og við skál,
í skotsilfri bruðla eg hjarta míns auði.
Og tregandi og iðrandi játaði hann:
Synduga hönd, — þú varst sigrandi sterk,
en sóaðir kröftum á smáu tökin.
... Og þótt Stephan G. gæti að vísu ósjaldan fagnað því að hafa
aukið degi í æviþátt,
aðrir þegar risu á fætur,
fannst honum hörmulegt og óbætanlegt að hugsa um lífsönnina: