Kirkjuritið - 01.02.1962, Blaðsíða 16

62
KIRKJURITIÐ
viðbragða og baráttu gegn þursaskap bvers konar eru álirif
þeirrar mennsku, sem hann leiddi í ljós. Innsti bvati allra
bugsjóna um frjálsan bug, frjálsa menn, frjálsar þjóðir, er
meðvitund eða liugboð um það frelsi, sem liann býr yfir, boðar
og gefur, það ríki, sem hann birti þessum lieimi og tileinkaði
manninum, liverri mennskri veru. Hvítar þjóðir liafa að vísu
verið næsta tvíbentar að ekki sé meira sagt, milli hans og
Pílatusar, en andi hins fjötraða frelsara hefur samt verið
leysandi þeyr í sögu þeirra, hann befur unnið sitt verk undir
yfirborði, í kyrrþey, eins og súrdeigið, eins og lífið.
Við liöldum fullveldisliátíð. Á slíkum degi minnumst við
þess, að við eigum arfs að gæta, verðmæti að varðveita, þjóð-
leg, en fyrst og fremst almennt mannleg, sem við böfum þegið,
en getum misst. Og svo að sleppt sé þeim möguleika, að tröll-
dómur haldi áfram að glossast með eldibranda þangað til
kviknar í bellinum, hnötturinn eyðist, þá er teflt uni það í
dag, bvort við eigum áfram að vera fullveðja sem manneskjur.
Baráttan um j>að er ekki bundin við mæri landa, lita eða
tungna, og úrslit bennar fara ekki eftir höfðatölu, lieldur
bugareigind. Við erurn lítil J)jóð. Við liöfum vaxið síðan við
urðum fullvalda og eflzt og })ökkum það, en reyndar liöfum
við minnkað í hlutfalli við mannfjölda í lieiminum, erum
líklega fámennari að tiltölu en fyrir liundrað árum, á hverj-
um sólarbring fæðast nálega jafnmargir nýir jarðarbúar og
við erum allir. Við erum nánast ekki til, ef miðað er við magn.
En sú spurning er ekki nákomnust okkur, bvað við vegum á
slíkum metum, lieldur bin, bvað vegur mest í okkar augum,
bvað er gildi, bvað er stórt. Við gætum tileinkað okkur sýndar-
menningu, getum og gætum það, komið upp tækjum, sem
kennd eru við menningu, — en menning befur aldrei verið
framleidd með áliöLdum og verður aldrei -— við gætum
starfrækt slík tæki eins og ófullveðja fólk, eins og ófullvalda
dindilmenni, sem lialda sig ekki bafa mannsmót, ef þeir eru
ekki eins og liinir, við gætum látið J)au stjórnast af tízku
eða kröfum Jæirra, sem liafa minnsta liugsun, lægstan smekk,
kröfum })eirra um tímadráp, örvandi inngjafir, glamur. Við
gætum leikið með Jjessar íslenzku mannverur t. d. í póli-
tískum skrifum og tölum, eins og óvita eða gaddpening eða
flón í fjölleikahúsi.