Kirkjuritið - 01.05.1962, Qupperneq 44

186
KIRKJURITIÐ
Af frunisöimluni rituni lians eru
niest og merkusl: Strandamenn —
ættfræiViril —- (1955) og svo þa<),
sem liér um ræðir.
Dalamenn er í tveim vidamikluni
binduiu. Er lu<) fyrra 528 blaðsíður
en hið siðuru 539. Ekki veit ég hve
greind eru æviatriði margra, en
ntyndir uin 1400 nianna prýða bók-
ina. Er það ]>ó vitanlega aðeins bluti
þeirra, sem þar koma við sögu. Tald-
ir eru og æltfærðir allir buendur
í Dölum frá 1703. Augljóst er, að
ekki hefur verið auðhlaupið að því
verki, þegar ])ess cr minnzt, að
þótt til sé manntal frá því ári, byrja
prestsþjónustubækur í þremur
prestaköllunum ekki fyrr en 1750
og í tveimur þeirra hafa þær glatazt
um alllangt skeið. Einkum er torvelt
að rekja allar slóðir í Saurbæjar-
þinguni binum fornu. Höfundinn
liefur þó livorki skort elju né þolin-
mæði til að rekja sporin eins og
unnt cr, né bugkvæmni til að fylla í
eyðnrnar eftir því, sem framast er
hægt.
Er skenunst frá því að segja, að
rit þetta er sem djúpur brunnur og
gagnauðugur —■ og þó merkast fyrir
traustleika höfundar, vandvirkni og
varfærni.
Efnið er vel skipulagt: Byrjað
syðst í sýslunni og síðan fylgt bæj-
arröðinni. Nokkurrar aðstoðar og
styrks liefur höfundur nolið, sem
hann þakkar í formála.
Þess getur böfundur, að enn séu
ótaldir Dalamenn utanhéraðs og
Dalamenn í Vesturbeimi og mun
hann hafa í smíðum þriðja bindið,
sem þeirra getur. Verður þá ekki
betur gengið frá verki þessu.
Það skal fúslega játað, að ég hef
ekki tök á að gagnrýna bókina að
því er snertir frumheimildir en ekki
tel ég ofhermt að rit ])etta muni uni
langan aldur verða eitt þeirra heim-
ildarrila, sem hvað mest verður vitn-
að í og meðal hinna vinsælustu
handbóka. -
Myndimar munu og þykja þeim
mun merkari, sem tímar liða.
Og íslenzka kirkjan má vera stolt
af {lessitm syni sínum — því að einn-
ig á þennan liátl hefur hann innt af
höndum inikla þjónustu.
Valdimar ]. Eylands:
ARFUR OG ÆVINTÝR.
Búkaforlag Odds Björnssonar, 1961.
Þessi vandaða bók — það er bún
bæði að efni og öllum umbúnaði —
er gefin út til heiðurs við höfundinn
í tilefni af sextugsafmæli lians. —
Ilafði séra Bragi Friðriksson höfuð-
framkvæmdina með höndum og rit-
ar fáein forinálsorð. Þá konia árnað-
aróskir -og þakkir margra Islend-
inga, austan hafs og vestan, fyrir
ötult og ágælt starf séra Valdimars
að kirkju- og menningannálum. —
Sjálft meginefnið er tvískipt.
Fyrri hlutinn hefst á frásagnar-
broti af æsku höfundar, síðan koma
fáeinar blaðagreinar, erindi og ræð-
ur. En fullur helmingur bókarinn-
ar er ferðasaga; ævintýri í 18 lönd-
uni sem lýkur í landinu belga. Eg
hefði kosið þami kafla stytlri en
þann fyrri þeim mun lengri. Grein-
arnar og ræðurnar liafa margt sér
til ágætis. Höfundur er þar alls slað-
ar óvaualega stuttorður, frásögnin