Kirkjuritið - 01.06.1963, Blaðsíða 19
KIRKJURITIÐ
257
efni að siðgæðisliugsjón lotningarinnar fyrir lífinu livetur til
samúðar með dýrunum, sem sumum raunar finnst óþarfa
tilfinningasemi og þeir, sem lienni fylgja, telja slíkt vera
beina skyldu, sem enginn megi víkja sér undan. Fram til
þessa iiefnr siðfræðin verið bæði skilningslaus og duglaus,
að því er snertir afstöðu manna til dýranna. Og enda þótt
sanmð með öllum dýrum væri í sjálfu sér talin réttmæt, lá
slíkt utan við svið siðfræðinnar, vegna þess, að siðfræðin fjall-
aði eingöngu um framkomu eins manns við annan.
Hvenær skyldu þeir tímar renna upp, að almenningsálitið
fyrirdæmi allar þær skemmtanir, sem byggjast á því að mis-
þyrma skepnum?
Þessi siðfræði lotningarinnar, sem er afsprengi liugsunar,
er ekki það sem menn kalla „kalda skynsemi“, heldur er
hún livetjandi og vekjandi. Hiin telur ekki upp skyldur
mannsins og skipar þeim í kerfi með vísindalegri kunnáttu
og nákvæmni, heldur leggur í þess stað hverjum einstaklingi
á herðar ábyrgð gagnvart öllu lífi, sem liann nær til og þrýstir
honum til þess að helga sig því hlutverki að lilúa að því
eftir mætti.
Sérliver djúpúðug lieimsskoðun er dulfræði (mysticism) að
því leyti, að hún leiðir menn til andlegra tengsla við liið
óendanlega (Guð). Heimsskoðun lotningarinnar fyrir lífinu
er siðræn dulspeki. Hún telur sambandinu við óendanleik-
ann verða náð með siðrænu starfi. Og þessi siðræna dul-
speki á uppruna sinn í rökréttri liugsun. Ef lífsþrá manns-
ins heinir hugsuninni að sjálfri sér og alheiminum, þá kom-
umst við að raun um líf allieimsins í okkar eigin lífi, að svo
miklu leyti sem við komumst í snertingu við slíkt líf. Og
jafnframt helgum við lífsþrá okkar sjálfra liinni óendanlegu
lífsþrá — gerum það með starfi okkar og framkvæmd. Ef
rökræn hugsun kafar nógu djúpt, þá endar hún óhjákvæmi-
lega í órökrænni dulspeki. Og það er vegna þess, að hún
hlýtur að beinast að lífinu og alheiminum, en livort tveggja
þetta er leyndardómur, sem hugsunin fær ekki skýrt.
í þessum heimi birtist liinn óendanlegi lífsvilji í liinum
skapandi vilja, og þar rekum við okkur á margar dularfullar
°g örðugar gátur. 1 okkur sjálfum aftur á móti birtist liann
17