Kirkjuritið - 01.12.1978, Qupperneq 39

Reykjavík, Draugafélagið, og minnist
á fyrirlestra um ,,spíritismus“ sem
haldnir hafi verið nýlega. Ekki kemur
fram hvar þeir hafi verið fluttir né
hverjir hafi gert það, né heldur hvers
eðlis þeir hafi verið. Líkur benda til
Þess, að hér sé átt við Einar Hjörleifs-
son (ísafold XXXII, 24, 3. maí 1905).
19. apríl segir Þjóðólfur (LVII,17,
1905) frá því, að um fátt sé meira talað
en hina nýmóðins draugahreyfingu,
sem heillað hafi báða valtýsku rit-
stjórana. 7. apríl 1905 er einnig fyrsta
Qreinin um þessi mál í Fjallkonunni
(XXII,16) og er hún rituð vegna bæj-
arslúðursins. Kveðst Einar hafa kynnt
sér þessi efni, en bók Myers kveikt
áhuga sinn í alvöru. Við tilraunirnar
syðra hafi hann fengið með sér
nokkrar frúr, ungar stúlkur og há-
skólagengna karlmenn með mis-
^unandi trúarskoðanir, enda séu til-
raunirnar vísindalegs eðlis. Að sínu
mati hafi mikill árangur náðst, og
hvetur hann menn til að kynna sér
efnið.
í Fjallkonunni 14. apríl segir Einar
stutt í andlega frelsinu hérlendis, og
séu nú hafnar póitískar ofsóknir
stjórnarmannagegn málstaðnum. En
vestri á ísafirði (IV, 24,15. apríl 1905)
segir í fréttum að sunnan að nokkrar
^anneskjur hafi orðið uppvísar að
”andatrúrækni“, en slík fyrirbæri
^eyji vonandi út í íslenzku sveitalofti
”Þó hún geti ef til vill þrifizt um stund
hjá taugaveikluðum og forskrúfuðum
keupstaðarbörnurrT.
. 25. apríl 1905 mun Einar hafa hald-
'þ fyrirlestur í Bárubúð um ,,spiritism-
^s" er nefndist „Viðtal við fram-
'^na“, og mun einkum hafa byggzt á
sögum erlendisfrá. Inngangseyrir var
25 aurar og var fyrirlesturinn greini-
lega fjölsóttur, því hann var endur-
tekinn 27. apríl. ísafold (XXXII,22, 26.
apríl. 1905) lofar mjög fyrirlesturinn,
bæði efni og framsetningu, og telur
að margir hafi farið af fyrirlestrinum
hneykslaðir á þeim sem fyrirlíti dular-
full fyrirbæri (það ereinkennandi fyrir
Björn Jónsson, að hann talar oftast
um „dularfull fyrirbrigði" en ekki
andatrú).
Þjóðviljinn (XIX, 18, 29. apríl 1905)
talar um einkar vel saminn fyrirlestur
Einars Hjörleifssonar 25. apríl, og
komi þar m. a. fram „hvílíkt ofurmagn
hroka og vanþekkingar lýsi sér í
greinum þeim er Þjóðólfur og
Reykjavík hafi flutt almenningi um
þetta efni“. Ekki taka Þjóðólfur og
Reykjavík í sama streng. Þjóðólfur
(LVII, 18A, 28. apríl 1905) segir fyrir-
lesturinn að mestu upp úr ísafold.
í Reykjavík (VI,22, 29. apríl) er spír-
itisminn ofarlega á baugi, bæði í
greinum og smá-athugasemdum.
Jón Ólafsson tekur þartil meðferðar
fyrirlestur Einars. Erindið hafi verið
vel flutt en efnið bágborið og þunnt.
Ekki gat Jón varizt brosi þegar Einar
lýsti yfir því að spíritisminn væri
„langmesta andans hreyfing á síðari
tímum“, því sannast sagna sé anda-
trúin fyrirlitin af öllum þorra sam-
vizkusamra vísindamanna. Einar tali
ekkert um orsakir, segi bara sögur.
Fyrirlesturinn telur Jón fyrirlitlegt lap
eftir öðrum, „ekki sízt prestum, en
það er að fara í geitarhús að leita ullar
að leita til þeirra í sálfræðilegum
efnurn". í blaðinu ereinnig smágrein,
nefnd „Amerískt humbug". Segir í
277