Kirkjuritið - 01.12.1978, Síða 57

Fyrir söfnuð er söngur einnig rétt
tjáning á guðsþjónustulegri athöfn.
Sameiginlegur talflutningur á trúar-
Játningu, bænum og öðrum hlutum
lítúrgíu verður aðeins þrauta-
lending. Mismunandi tónhæð í tali er
tfuflandi og varnar því, að fram komi
ahrif um söfnuð, sem saman stendur
s®m ein órofaheild.
Góð og gild ástæða er fyrir því, að
fyrrum var guðs orð lesið við lítúr-
gískan tón. Orðið er endurleyst frá
Qráu hversdagsmáli og birtist á hærra
stigi hins þjónandi tóns. Það upp
hefst og rís til hlutlægs, sístæðs
ff'ikilleika. Með því að tóna, þ.e
syngja guðspjallið vakna menn til nýs
°g dýpra skilnings á sjálfu oröinu.
'"iár má minnast þess, sem Lúther
sagði: „Nóturnar blása lífi í textann".
Gvo fremi rödd, mál og söngur eru
9ndsvar, þá eru það einnig listirnar,
sem sprottið hafa upp af þessum
tfumstofni: Ijóölist og sönglist. Menn
hsfa löngum leitað guðfræðilegra
skýringa á sönglist og stöðu hennar í
guðsþjónustu. Eðli söngs sem and-
svar hefir hér úrslitaþýðingu. Lúther
Pe^ir skilið þetta í frægri skilgrein-
ln9u sinni á guðþjónustu, er hann
V|9ði hirðkirkjuna í Wittenberg:
"Pegar guð talar til vor í guðsþjón-
Ustu og vér svörum honum í bæn og
°fsöng, þá er þar með músík tryggð-
Ur Sess við guðsþjónustuathöfn."
hnihald mannlegrar andsvörunar
'o ávarpi guðs verður ávallt lofsyngj-
hdi boðskapur um það, sem guð
ef|r gjört hverjum einstökum og
9J0rvöllum söfnuði. Trúboðsflytjandi
raftur felst í slíkri talaðri eða sung-
ni tjáningu um líknarverk guðs og
reynslu mannanna í þeim efnum. Hún
verkar sannfærandi langt út fyrir
þröngan hring, svo að vitnað sé aftur í
óviðjafnanleg orð Lúthers: „Hver sá,
sem óbifanlega trúir, getur ei undan
komizt: hann hlýturfagnandi og fullur
ánægju að syngja um það og mæla
fram, svo að aðrir megi á hlýða og til
koma.“
Þessi lítúrgíska andsvörun hvílir á
öllum þeim, er guðsþjónustu sækja,
og hún mótast einna skýrast í því, sem
evangelísk kirkja kallar safnaðarlag.
En það ertákn allsherjarþátttöku allra
þeirra, sem saman eru komnir í kirkju.
Það er sú bæn, þakkargjörð og veg-
sömun, sem er sameiginleg tjáning
kristilegrar samkomu.
Nokkur vandkvæði hamla því, að
söfnuður hafi jákvætt viðhorf til lítúr-
gísks söngs. Hér er oft um að kenna
skorti á upplýsingum. Fjölmargir
kirkjugestir ganga þess duldir, að
þeim beri að svara sínum presti með
syngjandi messusvörum, nefnilega
einradda, á sama hátt og til þeirra er
sungið af lítúrg. Hér verður að örva
fólk til virkrar þátttöku. Fyrsta skilyrði
þess er þá líka, að organisti skilji sitt
lítúrgíska hlutverk. Fjórradda svör
söngflokks með orgelsamleik þarf að
afnema, því að þau fæla frá almennri
undirtekt safnaðar. Lítúrgía er ekki
viðhöfð, til þess að kór einoki hana.
Hún er ekki áskilin kór einum saman,
heldur í bezta tilfelli kór sem hluta af
söfnuði: þ.e.a.s. kór á að leiða söfnuð
til sameiginlegrar bænar, en ekki
svipta hann bænartilkalli og gera hann
óvirkan utan gátta við athöfn, sem á að
vera sameiningartjáning allra.
Sú var tíð, að fólk hlakkaði til þess að
295